Τα δίχτυα είναι πλέγματα από συνθετικά νήματα πολυαιθυλενίου υψηλής πυκνότητας. Τα πλέγματα αυτά διαφέρουν ως προς το μέγεθος οπών, τα χρώματα (είναι διαθέσιμα σε πράσινο, λευκό, γκρι κλπ.), έχουν πλάτος 1-6 m και βάρος 60-90 γρ./τετραγωνικό μέτρο.
Διχτυοκήπια στην Κεντρική Ελλάδα (πηγή: Green Agrotechnologies)
Σκοπός της χρήσης διχτυών είναι η προστασία του φυτικού κεφαλαίου και της παραγωγής των καρποφόρων δένδρων και θάμνων από τους διάφορους φυσικούς κινδύνους. Τέτοιοι κίνδυνοι είναι η χαλαζόπτωση, η βροχή, ο καύσωνας, τα έντομα και πάσης φύσεως βιοτικά και αβιοτικά προβλήματα. Επιπλέον, η χρήση τους συμβάλλει στη διασφάλιση της ποιότητας των εξαγώγιμων προϊόντων, τα οποία ενισχύουν την αγροτική οικονομία της χώρας και κατ’ επέκταση την εθνική οικονομία.
Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση δικτυών είναι πολυάριθμα. Αρχικά, προστατεύει την καλλιέργεια από το χαλάζι, μειώνει την ένταση της φωτοσυνθετικά ενεργού ακτινοβολίας (PAR) που δέχονται τα φυτά και προστατεύει τους καρπούς από τα έντομα. Έμμεσα, προστατεύει τους καρπούς από προσβολή μυκήτων, τον άνεμο και επιβραδύνει την εξατμισοδιαπνοή. Επίσης, πρωιμίζει την καλλιέργεια, επιβραδύνει την διάβρωση του εδάφους και αυξάνει την αποτελεσματικότητα των μικροσπρέι και άλλων μορφών άρδευσης. Τελικό αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η αύξηση της παραγωγής. Ωστόσο, έχουν δύο βασικά μειονεκτήματα. Το πρώτο είναι το σχετικά υψηλό κόστος εγκατάστασης και το δεύτερο είναι το κόστος συντήρησής τους.
Για την αντιμετώπιση του βασικού μειονεκτήματος του κόστους ασκείται επιδοτική πολιτική από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης ώστε να μειωθεί αντίστοιχα το κόστος των αποζημιώσεων από τους εθνικούς πόρους. Επίσης, η εγκατάσταση διχτυών μπορεί να συνδυαστεί με την υποστήριξη των δέντρων που επιδοτείται από τον ΕΛΓΑ.
Εγκατάσταση διχτυών στις καλλιέργειες
H επιλογή του κατάλληλου δικτυού και ο τρόπος κατασκευής επηρεάζονται από κάποιους παράγοντες που μπορεί να είναι γεωπονικοί, κλιματικοί, εδαφολογικοί, οι διαστάσεις του χωραφιού, οικονομικοί παράγοντες καθώς επίσης και η μηχανική αντοχή.
Όσον αφορά τους κλιματικούς παράγοντες, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η μέγιστη ταχύτητα ανέμου, εάν στην περιοχή χιονίζει, πέφτει χαλάζι, οι βροχοπτώσεις και άλλοι συναφείς κλιματικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή. Οι εδαφολογικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη είναι η σύσταση του εδάφους, εάν είναι αμμώδες, βαρύ, βραχώδες, με χαλίκι και αν έχει καλή αποστράγγιση.
Οι διαστάσεις του χωραφιού επίσης επηρεάζουν την επιλογή δικτυού. Οι αποστάσεις μεταξύ γραμμών φύτευσης, οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών, το ύψος καλλιέργειας, το μέγεθος του χωραφιού και ο επιτρεπτός χώρος για την αγκύρωση είναι οι βασικοί άξονες.
Πολύ σημαντική είναι η διερεύνηση των οικονομικών παραγόντων. Ενδεικτικά, είναι απαραίτητο να διερευνηθεί πρώτα η δυνατότητα χρήσης βαρέων μηχανημάτων, η τιμή εργατικού προσωπικού, ο χρόνος παραγωγής, ο χρόνος εγκατάστασης της καλλιέργειας, το κόστος μεταφορικών και το κόστος υλικών. Τέλος, η μηχανική αντοχή επηρεάζει τις αποστάσεις των κολόνων και το ποσοστό αντίστασης στον άνεμο επηρεάζει την μεταφορά δυνάμεων στον σκελετό. Αφού γίνει η συλλογή των παραπάνω στοιχείων τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στην επιλογή διχτυών και κατασκευής στήριξης.
Όσον αφορά την επιλογή των διχτυών, γίνεται με βάση τις ανάγκες της εκάστοτε καλλιέργειας. Στα δίχτυα σκίασης υπάρχουν εκείνα με ικανότητα σκίασης 30%, 50%, 70% και 90%, τα χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες κηπευτικών και άλλων καλλιεργειών, σε θερμοκήπια, για τη δημιουργία μικροκλίματος ή προστασία από τον άνεμο. Επίσης, υπάρχουν τα αντιχαλαζικά δίχτυα που συνίστανται κυρίως σε καλλιέργειες αμπέλου και σε οπωρώνες και είναι χρώματος λευκού, γκρι, κόκκινου ή μαύρου. Τέλος, στην αγορά υπάρχουν και δίχτυα προστασίας από τα πτηνά τα οποία τσιμπολογούν και καταστρέφουν τους καρπούς. Είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να μην παγιδεύονται τα πουλιά αλλά ταυτόχρονα να τα αποτρέπει από το να πλησιάσουν την καλλιέργεια. Επίσης, χρησιμοποιούνται και στα καλλωπιστικά φυτά ή τα λαχανικά, σε πράσινο χρώμα συνήθως.
Δίχτυα σκίασης
Υπάρχουν διάφοροι τύπου κολώνων που χρησιμοποιούνται, μεταλλικές, τσιμεντένιες ή ξύλινες. Οι τύποι αγκυριών που επιλέγονται είναι βιδωτά, σε οπή θεμελίωσης και τσιμέντωμα και σε οπή θεμελίωσης και προτσιμεντωμένο.
Πολλές απορίες και δυσπιστία παρατηρείται όσον αφορά το μικροκλίμα που δημιουργούν τα δίχτυα:
- Θερμοκρασία
Έχει παρατηρηθεί ότι η θερμοκρασία κάτω από τα δίχτυα σκίασης ήταν πάντοτε μικρότερη από την εξωτερική και η τιμή της εξαρτάται από το ποσοστό σκίασης. Κατά τη διάρκεια της ημέρας στα διχτυοκήπια με ποσοστό σκίασης 15% και 40% η θερμοκρασία του αέρα ήταν 2-3°C χαμηλότερη από την ατμοσφαιρική. Κατά την πιο ψυχρή ώρα της ημέρας στο διχτυοκήπιο με ποσοστό σκίασης 15% θερμοκρασία του αέρα ήταν 1-2 °C χαμηλότερη από την ατμοσφαιρική, ενώ στο διχτυοκήπιο με ποσοστό σκίασης 40% ήταν 1°C υψηλότερη. Η μειωμένη θερμοκρασία φύλλων της καλλιέργειας έφερε το ρυθμό καθαρής αφομοίωσης των φύλλων πιο κοντά στο άριστο εύρος θερμοκρασιών και μείωσε έλλειμμα κορεσμού υδρατμών καλλιέργειας-αέρα οδηγώντας σε αύξηση της στοματικής αγωγιμότητας των φύλλων τουλάχιστον κατά τις μεσημβρινές ώρες.
- Ηλιακή ακτινοβολία
Επηρεάζοντας το αντανακλώμενο φάσμα του ηλιακού φωτός ευνοούμε την ανάπτυξη των φυτών λόγω αύξησης της φωτοσυνθετικής ικανότητας. Συγκεκριμένοι χρωματισμοί επηρεάζουν ποικίλες βιοχημικές διεργασίες στα φυτά. Μειώνοντας την ακτινοβολία προστατεύουμε τα φυτά από εγκαύματα
- Σχετική Υγρασία
Με τη μείωση της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας στην καλλιέργεια προκαλείται μεγάλη αύξηση στη στοματική αγωγιμότητα των φύλλων. Η αυξημένη αγωγιμότητα των φύλλων που εμφανίζονταν στα σκιασμένα φυτά ήταν θετικά συσχετισμένη με τη σημαντική μείωση του ελλείμματος κορεσμού αέρα που παρατηρήθηκε κάτω από τα δίχτυα. Αυτές οι επιδράσεις στο μικροκλίμα είχαν ως επακόλουθο την αύξηση του ρυθμού καθαρής αφομοίωσης CO2.
- Εξάτμιση και εξατμισιοδιαπνοή
Λόγω των διχτυών έχουμε μειωμένη εξάτμιση από τα φύλλα γεγονός που μας επιτρέπει να μειώσουμε τις αρδεύσεις αλλά και τη χρήση λιπασμάτων.
