Η ίσκα είναι ασθένεια του ξύλου που συνήθως προκαλείται από σύμπλοκο μυκήτων με τον σημαντικότερο να είναι  ο Fomitiporia mediterranea, και άλλοι όπως οι Phaeomoniella chlamydospora, Phaeoacremonium minimum, Fomitiporia punctata, Phellinus igniarius, Stereum hirsutum κ.λπ.. Η ασθένεια εμφανίζεται κυρίως σε εσπεριδοειδή, στο αμπέλι, στην ελιά, στο ακτινίδιο και στην αχλαδιά. Επίσης έχει βρεθεί ότι προσβάλλει και ορισμένα δασικά είδη όπως η αριά, το πουρνάρι και η κουτσουπιά προκαλώντας έτσι σοβαρά προβλήματα σε πολλά μέρη της Ελλάδας. 
Μπορεί να ονομάζεται η ασθένεια ίσκα αλλά δεν προκαλείται πάντοτε από τα ίδια παθογόνα ή τον ίδιο συνδυασμό, αλλά φέρουν παρόμοια συμπτώματα. Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται κυρίως μέσω ανοικτών πληγών από το κλάδεμα.

Τι ζημιές προκαλεί η ίσκα;

Το κυριότερο πρόβλημα που προκαλεί η ίσκα είναι ότι νεκρώνει το αγγειακό σύστημα των φυτών με αποτέλεσμα τη διακοπή της τροφοδοσίας του υπέργειου τμήματος με νερό και θρεπτικά στοιχεία. Επακολούθως, το ξύλο αρχίζει να νεκρώνεται και να αποχρωματίζεται με αποτέλεσμα την τελική νέκρωση όλου του δέντρου.

Ποια τα συμπτώματα της ίσκας;

Τα συμπτώματα των μυκήτων της ίσκας ποικίλλουν ανάλογα με το καλλιεργούμενο είδος. Μπορεί να εμφανίζονται απότομα και να προκαλείται αποπληξία του φυτού ή να είναι σταδιακά όπου πραγματοποιείται βραδύς μαρασμός.

Βραδύς μαρασμός

Τα συμπτώματα από το βραδύ μαρασμό στο αμπέλι εμφανίζονται πρώτα στα φύλλα τα οποία κιτρινίζουν ακανόνιστα μεταξύ των νεύρων και στην περιφέρειά τους, έπειτα οι περιοχές αυτές ξηραίνονται αλλά παραμένει μια κίτρινη περιοχή μεταξύ του πράσινου μέρους του φύλλου και της αποξηραμένης περιοχής. Το μόνο σημείο του φύλλου που παραμένει πράσινο είναι τα κύρια νεύρα. Τα πρώτα φύλλα που εμφανίζουν το σύμπτωμα είναι τα φύλλα της βάσης, στη συνέχεια τα επιμέρους κλαδιά και τελικά ολόκληρο το δέντρο.
Στην ελιά η προσβολή εμφανίζεται κυρίως στο ξύλο και του κορμού και των βραχιόνων και από τη μια πλευρά του δέντρου δημιουργούνται έλκη.
Τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα τα καλοκαίρια που οι τιμές της θερμοκρασίας είναι υψηλότερες και το φυτό στρεσάρεται από την έλλειψη νερού.

Αποπληξία ή απότομη μάρανση του φυτού

Το καλοκαίρι που τα δέντρα έχουν αυξημένες ανάγκες σε νερό και το αγγειακό του σύστημα έχει νεκρωθεί δεν μπορούν να λάβουν νερό από το ριζικό τους σύστημα, τα φύλλα μαραίνονται, οι καρποί ξηραίνονται απότομα και τελικά ξεραίνεται απότομα όλο το φυτό.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ασθένειας;

  • Το πιο τυπικό σύμπτωμα μέσω του οποίου γίνεται η διάγνωση στο αμπέλι είναι τα συμπτώματα στα φύλλα. Ωστόσο δεν μπορεί να είναι ασφαλής επιλογή διάγνωσης καθώς τα ίδια συμπτώματα μπορεί να οφείλονται για παράδειγμα σε άλλες ασθένειες του ξύλου, σε υδατικό στρες ή σε ασθένειες του ριζικού συστήματος.
  • Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της νόσου είναι η λευκή σήψη του ξύλου η οποία σταδιακά μετατρέπει το ξύλο από σκληρό σε μαλακό.
  • Για την πιο έγκυρη διάγνωση χρειάζεται να γίνονται τομές στον κορμό και στα κλαδιά όπου σε περίπτωση προσβολής θα εμφανίζονται καστανοί μεταχρωματισμοί στο ξύλο, το οποίο γίνεται πιο εύθρυπτο και σπογγώδες. Επίσης εμφανίζονται μαύρα στίγματα και χαρακτηριστική μαλακή σήψη στο κέντρο των βραχιόνων και του κορμού.
  • Στην περίπτωση προσβολών υπάρχουν θρυμματισμένα κομμάτια ξύλου στα κλαδιά και στον κορμό και συνήθως ξεκινούν από τις μεγάλες τομές του κλαδέματος.

Πώς μεταδίδεται η ασθένεια;

Στα προσβεβλημένα δέντρα ο μύκητας αναπτύσσεται στο ξύλο, όπου παράγει τα σπόρια του. Τα σπόρια μεταφέρονται με τον άνεμο στις τομές του κλαδέματος ή γενικότερα σε πληγές που έχουν ανοιχτεί. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί πως οι μύκητες προσβάλλουν τα δέντρα χωρίς όμως αυτά να εκδηλώνουν κάποια συμπτώματα (λανθάνουσα μόλυνση).
Πιο ευπαθή στην προσβολή από την ασθένεια είναι τα δέντρα τα οποία είναι σε στρες, είναι μεγαλύτερα σε ηλικία επομένως είναι λιγότερο εύρωστα ή είναι ευαίσθητη ποικιλία. Ωστόσο, πολύ σημαντικό είναι το μέγεθος των τομών του κλαδέματος το οποίο θα πρέπει να είναι μικρό και το αρχικό φυτωριακό υλικό να είναι υγιές.

Πώς γίνεται η αντιμετώπιση της ίσκας;

Για την αποφυγή της μόλυνσης από ίσκα προτείνεται να λαμβάνονται κυρίως προληπτικά μέτρα προστασίας. Τα κυριότερα είναι τα εξής:

  • Επιλογή υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού: η ίσκα μεταδίδεται συχνά μέσω του φυτού που προέρχεται από το φυτώριο το οποίο είναι ήδη μολυσμένο από την ασθένεια  πριν την εγκατάσταση του φυτού το χωράφι. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει ο τρόπος ανάπτυξης της μητρικής φυτείας να γίνεται με προσοχή (για παράδειγμα να μην γίνεται άρδευση με καταιονισμό, να απομακρύνονται τα υπολείμματα του κλαδέματος, να γίνεται καλός αερισμός της βλάστησης).
  • Επισήμανση των ύποπτων δέντρων τα οποία θα πρέπει να κλαδεύονται τελευταία και αφού απολυμανθούν τα εργαλεία κλαδέματος πριν από κάθε νέα εφαρμογή.
  • Προτίμηση εφαρμογής όψιμου κλαδέματος σε ημέρες με ξηρό καιρό ώστε να έχουν προλάβει να επουλωθούν οι πληγές και η μεταφορά των σπορίων μέσω του αέρα είναι λιγότερη προς τα τέλη του χειμώνα. 
  • Στους αμπελώνες η είσοδος των σπορείων στο πρέμνο στα τέλη του χειμώνα είναι περιορισμένη λόγω της δακρύρροιας.
  • Κατά το κλάδεμα θα πρέπει να αποφεύγεται η δημιουργία μεγάλων τομών. Μετά το κλάδεμα οι τομές απολυμαίνονται με σκευάσματα τα οποία είναι εγκεκριμένα για την κάθε καλλιέργεια σχετικά με τις ασθένειες του ξύλου.
  • Καταστροφή και απομάκρυνση των υπολειμμάτων του κλαδέματος, καθώς ορισμένοι μύκητες από το σύμπλοκο των μυκήτων που προκαλούν την ασθένεια της ίσκας μπορεί να επιβιώνουν στο έδαφος.
  • Εφαρμογή ισορροπημένης λίπανσης ώστε το δέντρο να βρίσκεται σε υγιή κατάσταση. Σημαντικό είναι να γίνεται αύξηση του pH του εδάφους με ασβέστωση ώστε να είναι δυσκολότερη η εγκατάσταση των μυκήτων.
  • Όταν η προσβολή είναι εκτεταμένη θα πρέπει να γίνεται καρατόμηση των δέντρων πάνω από το σημείο εμβολιασμού.