Ο πρώτος μήνας της άνοιξης, ο Μάρτιος, σηματοδοτεί την έναρξη της εαρινής καλλιεργητικής περιόδου και της φύτευσης καθώς και μεταφύτευσής πολλών φυτικών ειδών.
Τον Μάρτιο ξεκινάει η σπορά ή η φύτευση των λαχανικών στους κήπους και στα σπορεία. Η ντομάτα, η μελιτζάνα, η πιπεριά, η αγγουριά και το κολοκύθι αποτελούν τα πιο συχνά λαχανικά που προτιμούνται για καλλιέργεια στους ερασιτεχνικούς λαχανόκηπους.
Πριν ακόμα μεταφυτεύσουμε τα φυτά στην τελική τους θέση υπάρχουν κάποιες εργασίες οι οποίες θα βοηθήσουν στην καλύτερη εγκατάστασή τους και τελικά θα οδηγήσουν σε ικανοποιητική συγκομιδή εύγευστων, αρωματικών λαχανικών. Μία από τις σημαντικότερες εργασίες που θα πρέπει να γίνεται πριν τη μεταφύτευση είναι αυτή της κατεργασίας του εδάφους, η οποία αφορά σε ένα καλό σκάλισμα χειρονακτικά με την τσάπα ή μηχανικά, σε περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα για φρεζάρισμα. Για καλύτερα αποτελέσματα και για να εμπλουτιστεί το έδαφος με οργανική ουσία, είναι δυνατόν να απλώνεται χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ πριν τη διαδικασία της κατεργασίας του εδάφους, ώστε να ενσωματωθεί καλά σε αυτό και να αυξηθεί η γονιμότητα του εδάφους.
Έπειτα ακολουθεί η σπορά του σπόρου ή η μεταφύτευση των φυταρίων στο έδαφος. Η σπορά μπορεί να γίνει απευθείας στο έδαφος ή σε μικρά ατομικά γλαστράκια ή δίσκους σποράς ή σε μικρά πλαστικά σακουλάκια. Στην περίπτωση που επιλέξετε να παράγετε τα σπορόφυτα μόνοι σας από σπόρο σε ατομικά γλαστράκια ή σακουλάκια μόλις αυτά αποκτήσουν 2-3 ζευγάρια πραγματικά φύλλα, θα πρέπει να γίνεται η μεταφύτευσή τους στην οριστική τους θέση μέσα στο λαχανόκηπο. Για σιγουριά και εξοικονόμηση χρόνου μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε έτοιμα σπορόφυτα από φυτώρια.
Ντομάτα
Σπορά απευθείας στο χώμα
Σπείρτε 3 με 4 σπόρους σε κάθε θέση, σε βάθος 1-1,5 cm για να σιγουρευτείτε πως κάποιος από αυτούς θα βλαστήσει. Αν βλαστήσουν περισσότεροι από έναν σπόροι σε κάθε θέση, θα πρέπει να τους αραιώσετε, επιλέγοντας το πιο εύρωστο φυτό για να μείνει να αναπτυχθεί. Οι ιδανικές θερμοκρασίες βλαστικής ανάπτυξης για τη ντομάτα κυμαίνονται από 20-25 °C. Στην περίπτωση που επιλέξετε να σπείρετε τους σπόρους σας σε ατομικά γλαστράκια, αφού οι σπόροι θα έχουν βλαστήσει και τα σπορόφυτα θα έχουν φτάσει περίπου 8-10 cm σε ύψος και θα έχουν βγάλει 2 πραγματικά φύλλα, τότε ήρθε η στιγμή για να γίνει η μεταφύτευσής τους.
Φύτευση σπορόφυτων
Κατά τη διαδικασία της μεταφύτευσης σπορόφυτων φροντίστε η θερμοκρασία περιβάλλοντος να μην είναι χαμηλότερη από 12 °C. Στόχος είναι να μετριαστούν οι επιπτώσεις από το σοκ της μεταφύτευσης και τα φυτά σας να συνεχίσουν ταχύτερα την ανάπτυξή τους. Φροντίστε να φυτέψετε βαθιά τα σπορόφυτα και καλύψτε με χώμα το μίσχο τους μέχρι και 1 με 2 cm κάτω από το τελευταίο φύλλο. Η τοματιά θα αναπτύξει ρίζες στο μέρος του μίσχου που είναι κάτω από το χώμα και με αυτόν τον τρόπο το φυτό θα έχει καλύτερη στήριξη.
Μελιτζάνα
Σπορά απευθείας στο χώμα
Η σπορά μελιτζάνας απευθείας στο χώμα γίνεται όταν ο καιρός είναι αρκετά ζεστός, συνήθως προς τα τέλη Απριλίου. Το Μάρτιο προτιμάται να σπέρνεται σε προστατευμένα από τους κρύους ανέμους και τις χαμηλές θερμοκρασίες σπορεία.
Οδηγίες σποράς:
- Ανοίξτε ένα λάκκο στο έδαφος διαμέτρου 30cm και βάθους 20 cm.
- Γεμίστε το 1/3 του λάκκου με κομπόστ.
- Προσθέστε το 1/3 από το χώμα που αφαιρέσατε και ανακατέψτε με το στρώμα του κομπόστ.
- Συμπληρώστε το υπόλοιπο 1/3 με κομπόστ ανακατεμένο με χώμα ή κάποιο μείγμα χώματος κατάλληλο για κηπευτικά.
- Ανοίξτε με το δάχτυλό σας τρία λακκάκια με βάθος 1 με 1,5 cm. Τοποθετήστε 1 με 3 σπόρους σε κάθε λακκάκι. Αν βλαστήσουν περισσότερα από ένα φυτά σε κάθε θέση ακολουθήστε τις οδηγίες αραιώματος που δίνονται και για τη ντομάτα.
- Σκεπάστε το σπόρο και πατήστε ελαφρά το χώμα.
- Ποτίστε καλά το χώμα. Ποτίζετε όποτε χρειάζεται ώστε το χώμα να είναι υγρό αλλά όχι λασπωμένο.
- Μπορεί να περάσει και ένας μήνας μέχρι να δείτε τα φυτά να βγαίνουν από το χώμα ανάλογα πάντα με τις συνθήκες που επικρατούν και κυρίως της θερμοκρασίας.
- Οι σπόροι της μελιτζάνας μπορούν να βλαστήσουν σε ένα εύρος θερμοκρασιών από 20-30°C με ιδανική θερμοκρασία βλάστησης τους 25 °C.
Σπορά μελιτζάνας στο σπορείο
Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στο σπορείο απαιτείται να είναι τουλάχιστον 18-21°C και το βάθος σποράς να είναι περίπου 1-1,5 cm. Η βλάστηση των σπόρων της μελιτζάνας είναι πιο αργή από της ντομάτας. Όταν τα φυτά φτάσουν τα 10 cm σε ύψος, τότε είναι έτοιμα για μεταφύτευση.
Πιπεριά
Σπορά απευθείας στο χώμα
Η σπορά πιπεριάς απευθείας στο χώμα γίνεται όταν ο καιρός είναι αρκετά ζεστός, συνήθως προς τα τέλη Απριλίου, όπως και στην περίπτωση της μελιτζάνας.
Οδηγίες σποράς:
- Ανοίξτε ένα λάκκο στο έδαφος διαμέτρου 30 cm και βάθους 20 cm.
- Στο κάτω μέρος του λάκκου ρίξτε μία χούφτα λίπασμα. Κάποιο σύνθετο κοκκώδες λίπασμα που να περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία θα δώσει αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα, εναλλακτικά μπορείτε να επιλέξετε κάποιο΄σύνθετο οργανικό λίπασμα που να περιέχει και άλλα στοιχεία εκτός του αζώτου, πλούσιο σε κάλιο και μαγνήσιο. Μέχρι τα φυτά να αναπτυχθούν και οι ρίζες τους να φτάσουν σε αυτό το βάθος, το λίπασμα θα έχει μετουσιωθεί σε αφομοιώσιμη από τα φυτά μορφή.
- Πάνω από το λίπασμα προσθέστε μία στρώση από το χώμα που αφαιρέσατε.
- Γεμίστε το υπόλοιπο του λάκκου με μείγμα κομπόστ και χώματος σε ίσες ποσότητες ή προσθέστε κάποιο μείγμα χώματος κατάλληλο για κηπευτικά. Το μείγμα αυτό θα κάνει το χώμα αφράτο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.
- Ανοίξτε με το δάχτυλό σας τρία λακκάκια με βάθος 0,5 με 1 cm. Τοποθετήστε 2 σπόρους πιπεριάς σε κάθε λακκάκι.
- Σκεπάστε τους σπόρους και πατήστε ελαφρά το χώμα.
- Ποτίστε καλά το χώμα. Επαναλαμβάνετε το πότισμα όποτε χρειάζεται ώστε το χώμα να είναι υγρό αλλά όχι βρεγμένο.
- Μπορεί να χρειαστούν μέχρι 2 εβδομάδες μέχρι να βλαστήσουν οι σπόροι και να δείτε τα φυτά να βγαίνουν από το χώμα.
Σπορά πιπεριάς στο σπορείο
Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στο σπορείο απαιτείται να είναι τουλάχιστον 18-21°C και το βάθος σποράς να είναι περίπου 1-1,5 cm. Η βλάστηση των σπόρων της μελιτζάνας είναι πιο αργή από της ντομάτας. Όταν τα φυτά φτάσουν τα 10 cm σε ύψος, τότε είναι έτοιμα για μεταφύτευση.
Αγγούρι
Σπορά απευθείας στο χώμα
Οι σπόροι τοποθετούνται ανά 2-3 μέσα σε γλαστράκια, ή σε θέσεις πάνω σε παχύ στρώμα από φυτόχωμα και σε αποστάσεις 5- 6 εκατοστά μεταξύ τους, σκεπάζονται ελαφρά και ποτίζονται τόσο ώστε να διατηρείτε το χώμα υγρό, όχι όμως λασπωμένο. Όταν αποκτήσουν 4-5 φύλλα διαλέγονται τα καλύτερα φυτά και μεταφυτεύονται, ανά ένα, σε μεγαλύτερα ατομικά γλαστράκια ή σε αραιότερες αποστάσεις 10-12 πόντους σε θερμοσπορεία με λιγότερη ζέστη (χλιαρά), όπου παραμένουν 2-3 εβδομάδες πριν τη μεταφύτευση στην τελική τους θέση.
Με την πρώτη μεταφύτευση σε γλαστράκια ή θερμαινόμενο σπορείο εφαρμόζεται και το πρώτο κλάδεμα, όπου οι αγγουριές κορφολογούνται τσιμπώντας με το νύχι την κορυφή του φυτού πάνω από το δεύτερο ή το τρίτο ζευγάρι πραγματικών φύλλων. Αυτή η πρακτική εφαρμόζεται με σκοπό την ανάπτυξη πλάγιων βλαστών και γενικότερα την πιο εύρωστη ανάπτυξη των φυτών. Μετά από 15-20 ημέρες γίνεται η δεύτερη μεταφύτευση των σποροφύτων στην τελική τους θέση.
Φύτευση σπορόφυτων
Τα σπορόφυτα αγγουριάς θα πρέπει να φυτεύονται σε γραμμές με αποστάσεις μεταξύ τους 0.8-1 m και μεταξύ των φυτών θα πρέπει να αφήνεται απόσταση γύρω στους 50-60 cm. Για τη μεταφύτευση ανοίγονται μικροί λάκκοι βάθους 20-80 εκατοστά όπου τοποθετούνται τα σπορόφυτα μαζί με τη μπάλα χώματος τους. Στη συνέχεια οι λάκκοι γεμίζονται με ένα-δύο φτυαριές καλά χωνεμένης κοπριάς ή κομπόστ αναμεμειγμένο με χώμα, πατιούνται ελαφρά και ποτίζονται με αρκετό νερό. Όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και υψηλή ένταση ηλιακής ακτινοβολίας, τα φυτά μπορούν να σκεπάζονται με μερικά χόρτα ή πριονίδι για να περιορίζεται η εξάτμιση του νερού.
Η εργασία της μεταφύτευσης, κατά προτίμηση, θα πρέπει να γίνεται κατά τις απογευματινές ώρες ή όταν ο καιρός είναι συννεφιασμένος και επικρατεί δροσιά. Στην περίπτωση που τα φυτά ποτίζονται με αυλάκια, τότε αυτά θα πρέπει να χαράζονται σε απόσταση 20-25 cm μακριά από τις γραμμές, ώστε τα φυτά να μπορούν να προσλαμβάνουν το απαραίτητο για την ανάπτυξή τους νερό με απορρόφηση και να μην αναπτύσσονται απευθείας μέσα σε αυτό. Γενικά για την αποφυγή διάδοσης ασθενειών των ριζών προτιμότερο είναι τα φυτά να ποτίζονται με άρδευση υπό μορφή σταγόνας.
Αφού περάσει λίγος καιρός και τα φυτά αγγουριάς έχουν πλέον αναπτυχθεί ικανοποιητικά, οι δύο πλαϊνοί βλαστοί που έχουν προκύψει από το πρώτο κλάδεμα, κορφολογούνται και αυτοί στο στάδιο των 4-6 φύλλων έτσι ώστε να επιτευχθεί ταχύτερη είσοδος στην παραγωγή.
Κολοκύθι
Σπορά απευθείας στο χώμα
Οι σπόροι κολοκυθιάς συνήθως σπέρνονται απευθείας στο έδαφος και αφήνονται να βλαστήσουν. Το βάθος σποράς των σπόρων της κολοκυθιάς είναι περίπου 1 με 2 cm. Σε κάθε θέση, τοποθετήστε 3 με 4 σπόρους. Όταν φυτρώσουν οι σπόροι, θα μπορέσετε να διατηρήσετε 1 με 2 φυτά ανά θέση. Επιλέξτε τα φυτά κολοκυθιάς που αναπτύσσονται καλύτερα. Ο χρόνος βλάστησης των σπόρων μπορεί να κυμανθεί μεταξύ 7 και 10 ημερών.
Τα φυτά της κολοκυθιάς είναι ιδιαίτερα παραγωγικά και ικανά να παράγουν μεγάλο αριθμό καρπών. Σαν γενικότερη συμβουλή ισχύει πως 3 με 4 φυτά κολοκυθιάς αρκούν για την κάλυψη των μέσω αναγκών μιας τετραμελούς οικογένειας.
Αποστάσεις σποράς κολοκυθιών
Τα φυτά κολοκυθιάς καθώς αναπτύσσονται, απλώνονται και καταλαμβάνουν μεγάλο χώρο μέσα στον κήπο. Οι προτεινόμενες αποστάσεις φύτευσης είναι 1-2 μέτρα μεταξύ των γραμμών και 50 με 60 cm ανάμεσα στα φυτά κολοκυθιάς. Θα πρέπει γενικά να αποφεύγεται να φυτεύονται κοντά σε άλλα φυτά καθώς με τη γρήγορη ανάπτυξή τους οι κολοκυθιές μπορεί να τα επηρεάσουν αρνητικά στην παραγωγή τους.
Μεταφύτευση σπορόφυτων κολοκυθιάς
Συνήθως προτιμάται η απευθείας σπορά των σπόρων κολοκυθιάς στην τελική τους θέση, στο έδαφος. Mπορείτε ωστόσο να παράγετε σπορόφυτα κολοκυθιάς σε φυτώριο, σπέρνοντας τους σπόρους 2 με 3 εβδομάδες, πριν τα τελευταία κρύα, περίπου στις αρχές με μέσα Μαρτίου σε σπορείο ή ατομικά γλαστράκια. Φροντίστε το φυτώριο να βρίσκεται σε προστατευμένο σημείο από τους κρύους ανέμους και τις χαμηλές θερμοκρασίες.
Μπορείτε να μεταφυτεύσετε τα σπορόφυτα κολοκυθιάς στην τελική τους θέση στο έδαφος όταν το σπορόφυτο εμφανίσει 4 πραγματικά φύλλα ακολουθόντας την ίδια μέθοδο όπως και στην περίπτωση του αγγουριού.
