Το κλάδεμα των οπωροκηπευτικών, όπως η ντομάτα, είναι μια καλλιεργητική τεχνική η οποία εφαρμόζεται με στόχο την αύξηση του αριθμού και του μεγέθους των καρπών που θα συγκομιστούν, καθώς και για τη βελτίωση της γεύσης και του αρώματός τους. Τα μέρη που αφαιρούνται κατά το κλάδεμα της ντομάτας είναι βλαστικά (λαίμαργα) και δεν προσφέρουν στην παραγωγή.
Γιατί αναπτύσσουν λαίμαργους βλαστούς οι ντομάτες;
Οι ντομάτες, όπως όλα τα φυτά, λειτουργούν σαν εργοστάσια που αξιοποιούν την ηλιακή ακτινοβολία για να παράξουν ενέργεια. Έτσι, κατά τα πρώτα στάδια από το φύτρωμα μέχρι και λίγες εβδομάδες μετά τη μεταφύτευση στην τελική τους θέση και πριν την έναρξη της ανθοφορίας, αξιοποιούν την ενέργεια που παράγουν για το σχηματισμό νέας βλάστησης. Καθώς τα φυτά ντομάτας συνεχίζουν να αναπτύσσονται, παράγουν περισσότερη ενέργεια με αποτέλεσμα το σχηματισμό νέας βλάστησης καθόλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
Οι λαίμαργοι ή πλάγιοι βλαστοί (δηλαδή οι βλαστοί που σχηματίζονται στο πάνω μέρος της μασχάλης του φύλλου και περικλείονται από τον κεντρικό βλαστό), οι οποίοι δημιουργούνται από τα μέσα μέχρι τα τέλη της καλλιεργητικής περιόδου, συνήθως είναι πιο ασθενικοί και παράγουν μικρό αριθμό καρπών χαμηλής ποιότητας. Ένας λόγος που παρατηρείται το παραπάνω φαινόμενο είναι επειδή τα σάκχαρα βρίσκονται σε υψηλότερη συγκέντρωση στους βλαστούς που είναι κοντά στη βάση των φυτών, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται περισσότερο. Επιπλέον, οι λαίμαργοι βλαστοί δημιουργούν προβλήματα στην παραγωγή καθώς καταναλώνουν θρεπτικά στοιχεία και νερό για την ανάπτυξή τους χωρίς να προσφέρουν κάτι στην παραγωγή. Με την αφαίρεση, λοιπόν, των λαίμαργων τμημάτων το φυτό δίνει την ενέργειά για την ανάπτυξη των καρπών και όχι για την παραγωγή νέας βλάστησης.
Τι επιτυγχάνεται όταν εφαρμόζεται κλάδεμα στις ντοματιές;
Γενικά, υπάρχουν πολλά οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή κλαδέματος για την αφαίρεση των λαίμαργων βλαστών στις ντοματιές. Οι πιο σημαντικές από αυτές συνοψίζονται σε:
-
Πρωίμιση της παραγωγής
Όταν οι λαίμαργοι βλαστοί δεν αφαιρούνται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα από την έκπτυξή τους, αναπτύσσονται και τελικά παράγουν τη δική τους ανθοφορία. Η πυκνή βλάστηση καταναλώνει ενέργεια που το φυτό θα αξιοποιούσε για την ανάπτυξη και την ωρίμανση των καρπών του. Με την αφαίρεση των λαίμαργων βλαστών, το φυτό σπαταλάει λιγότερη ενέργεια στην παραγωγή νέας βλάστησης, με αποτέλεσμα να την επενδύει στην ωρίμανση των καρπών και με αυτόν τον τρόπο να επιτυγχάνεται πρωίμιση της παραγωγής.
-
Αυξημένο μέγεθος και ποιότητα των καρπών
Η ύπαρξη πυκνής βλάστησης εκτός από άλλα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει, συνδέεται και με τη μειωμένη έκθεση των φύλλων και των καρπών στην ηλιακή ακτινοβολία. Επιπλέον, τα φυτά ντομάτας που δεν είναι υποστηλωμένα ή είναι ακλάδευτα συχνά φέρουν μεγάλο βάρος με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου πρόκλησης ζημιάς στην καλλιέργεια. Με την αφαίρεση των λαίμαργων βλαστών, εξασφαλίζεται η καλύτερη έκθεση των φυτών στην ηλιακή ακτινοβολία και η αύξηση της αποδοτικότητας της λειτουργίας της φωτοσύνθεσης. Επιπλέον, η ενέργεια που παράγεται κατά τη φωτοσύνθεση κατευθύνεται πιο στοχευμένα προς την υφιστάμενη βλάστηση και καρποφορία, με αποτέλεσμα την αύξηση του μεγέθους και τη βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών των καρπών όπως για παράδειγμα του αρώματος και του χρώματος.
-
Μείωση της πιθανότητας προσβολής από εχθρούς και ασθένειες
Όταν τα φυτά ντομάτας αφήνονται ακλάδευτα και χωρίς υποστύλωση τείνουν να αναπτύσσονται οριζόντια, παράλληλα με το έδαφος με αποτέλεσμα να έρχονται σε επαφή με το νερό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της πιθανότητας προσβολής από βακτηριακές και μυκητολογικές ασθένειες όπως η βερτισιλλίωση. Επιπλέον, όταν τα φυτά ντομάτας αφήνονται ακλάδευτα, δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη και την αύξηση των πληθυσμών πολλών εντομολογικών εχθρών όπως οι αλευρώδεις, οι θρίπες και η τούτα. Η πυκνή βλάστηση όχι μόνο δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας αλλά λειτουργεί και σαν καταφύγιο όπου οι εντομολογικοί εχθροί της καλλιέργειας μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται και να αυξάνονται σε πληθυσμό. Τέλος, δυσχεραίνονται οι διάφορες καλλιεργητικές εργασίες, όπως η συγκομιδή των καρπών, και μειώνεται η αποτελεσματικότητα των ψεκασμών. Με την εφαρμογή κλαδέματος, βελτιώνεται η κυκλοφορία του αέρα στην εκμετάλλευση και αυξάνεται ο φωτισμός στο εσωτερικό της κόμης, μειώνοντας την πιθανότητα προσβολής της καλλιέργειας από εχθρούς και ασθένειες.
Πώς κλαδεύουμε τις ντοματιές;
Κατά γενικό κανόνα, οι λαίμαργοι βλαστοί δε θα πρέπει να αφήνονται να αναπτυχθούν πολύ και θα πρέπει να αφαιρούνται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την έκπτυξή τους, όσο ακόμα είναι τρυφεροί και δεν έχουν καταναλώσει πολλή ενέργεια. Για την εφαρμογή του κλαδέματος, πιάνετε προσεκτικά τη βάση του λαίμαργου βλαστού ανάμεσα στον αντίχειρα και το δείκτη. Τσιμπώντας και λυγίζοντας τον βλαστό προσεκτικά, κόβετε και αφαιρείτε. Σε περίπτωση που οι λαίμαργοι βλαστοί έχουν αναπτυχθεί αρκετά για να μπορούν να αφαιρεθούν με το χέρι θα πρέπει να χρησιμοποιείτε ψαλίδι ή κλαδευτήρι.
Γενικά, θα πρέπει να αφαιρούνται όλοι οι πλάγιοι βλαστοί που αναπτύσσονται στα φυτά ντομάτας. Θα πρέπει επίσης να αφαιρούνται και τα παλιότερα, κιτρινισμένα φύλλα που βρίσκονται κυρίως στη βάση των φυτών για την αποφυγή προσβολής της καλλιέργειας από κάποια ασθένεια.
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά το κλάδεμα;
Υπάρχουν κάποια σημεία στα οποία θα πρέπει να δίνεται προσοχή πριν την εφαρμογή του κλαδέματος της καλλιέργειας καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα στην παραγωγή.
1. Να αποφεύγεται το έντονο κλάδεμα στα ζεστά κλίματα
Σε περίπτωση που η καλλιέργεια βρίσκεται σε περιοχή που χαρακτηρίζεται από ζεστό κλίμα θα πρέπει να δίνεται προσοχή κατά την εφαρμογή του κλαδέματος ώστε οι καρποί να μην υπερεκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία. Η έκθεση των καρπών σε μεγάλης διάρκειας και έντασης ηλιακής ακτινοβολίας μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ηλιοεγκαυμάτων, υποβαθμίζοντας την ποιότητα των καρπών.
2. Να αποφεύγεται το έντονο κλάδεμα στις θαμνώδεις ποικιλίες ντομάτας
Οι θαμνώδεις ποικιλίες ντομάτας σε αντίθεση με τις αναρριχώμενες συγκομίζονται μια φορά. Σε αυτές τις ποικιλίες το κλάδεμα θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στην αφαίρεση των πλάγιων βλαστών που αναπτύσσονται κάτω από την πρώτη ταξιανθία, καθώς και στην αφαίρεση των βλαστών που αναπτύσσονται σε προβληματικό σημείο και ενδέχεται να δημιουργήσουν πρόβλημα.
Το κλάδεμα είναι μια απαραίτητη καλλιεργητική πρακτική που θα πρέπει να εφαρμόζεται στις καλλιέργειες ντομάτας. Η εφαρμογή κλαδέματος μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων, καθώς επίσης και στην αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης, της ποιότητας και της ποσότητας των καρπών ντομάτας.
Παρ’ όλα αυτά, το κλάδεμα των φυτών ντομάτας αποτελεί μια πρακτική χρονοβόρα, με υψηλό κόστος και θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ο σωστός σχεδιασμός της εφαρμογής του, ώστε να λαμβάνεται το μέγιστο από τα οφέλη που προκύπτουν και να μη δημιουργούνται προβλήματα στην παραγωγή.
