Οι μέλισσες είναι ζωντανοί οργανισμοί οι οποίες επηρεάζονται άμεσα από τις διάφορες μεταβολές των περιβαλλοντικών παραμέτρων. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν δεν έχουν παρθεί τα κατάλληλα μέτρα προστασίας ακόμα και οι καλόβουλες αλλαγές μπορούν να διαταράξουν τις συνθήκες του μελισσιού δημιουργώντας προβλήματα στην κυψέλη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν τεχνολογίες οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους και τη βελτιστοποίηση της διαχείρισής τους από τον μελισσοκόμο χωρίς να επηρεάζουν αρνητικά το μελίσσι.
Ποιες τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και που χρησιμεύουν;
1. Εφαρμογές και ψηφιακά εργαλεία διαχείρισης της κυψέλης
Πλέον, κυκλοφορούν εφαρμογές ακόμα και για κινητά τηλέφωνα, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταγραφή και τη διατήρηση ιστορικών δεδομένων για την κάθε κυψέλη ξεχωριστά. Σε αυτές τις εφαρμογές, ο μελισσοκόμος μπορεί να καταγράψει τις παρατηρήσεις και τις επεμβάσεις που έχει κάνει για το κάθε μελίσσι του. Έτσι, μπορεί να διαχειριστεί πιο εύκολα τις κυψέλες του και να λάβει πιο ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τη διαχείρισή τους.
Για παράδειγμα, ο μελισσοκόμος μπορεί να καταγράψει την κατάσταση υγείας του μελισσιού, πληροφορίες σχετικά με τον τρύγο του μελιού και τις εφαρμογές που έχει κάνει στην κάθε κυψέλη, ενώ κάποιες εφαρμογές μπορούν να παρέχουν ακόμα και πληροφορίες σχετικά με μετεωρολογικά δεδομένα και τα καιρικά φαινόμενα. Ένα ακόμα πλεονέκτημα που προκύπτει από τη χρήση τέτοιων εφαρμογών έγκειται στο γεγονός πως η καταγραφή και αποθήκευση των πληροφοριών που συλλέγονται κατά την επίσκεψη των κυψελών μπορεί να γίνει επιτόπου χωρίς να απαιτείται τετράδιο ή χαρτί.
Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορες εφαρμογές και ψηφιακά εργαλεία τέτοιου είδους, τόσο για επαγγελματίες, όσο και για ερασιτέχνες μελισσοκόμους. Παρ’ όλα αυτά, για να μπορέσει κανείς να αυξήσει πραγματικά τις αποδόσεις της μελισσοκομικής εκμετάλλευσής, εξυπηρετώντας τις ανάγκες του, υπάρχουν κάποιοι γενικοί παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του για την επιλογή της κατάλληλης εφαρμογής ή του ψηφιακού εργαλείου, όπως:
- Απλότητα και φιλικότητα προς τον χρήστη, καθώς θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε καταγραφή.
- Δυνατότητα χρήσης χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο. Πολλές φορές το σημείο που βρίσκονται τα μελίσσια δεν έχει καλή κάλυψη δικτύου με αποτέλεσμα οι εφαρμογές που απαιτούν σύνδεση στο διαδίκτυο να μη λειτουργούν ικανοποιητικά.
- Δυνατότητα καταγραφής της ευρωστίας της κυψέλης, πληροφοριών σχετικά με τη βασίλισσα και τον τρύγο.
- Δυνατότητα δημιουργίας σχολίων που προκύπτουν κατά την επιθεώρηση της κυψέλης, καθώς επίσης και παροχής ειδοποιήσεων για παράδειγμα σχετικά με το χρόνο εκτέλεσης κάποιας εργασίας.
- Παροχή δεδομένων πρόγνωσης καιρού.
- Δυνατότητα λήψης και σύγκρισης δεδομένων από διαφορετικούς αισθητήρες.
Όσον αφορά τους επαγγελματίες μελισσοκόμους, εκτός των άλλων, για την επιλογή της κατάλληλης εφαρμογής θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη:
- Τον αριθμό των κυψελών που διαχειρίζονται και των σημείων που βρίσκονται οι κυψέλες τους.
- Τη δυνατότητα αποθήκευσης των δεδομένων σε μορφή pdf ή σε cloud για καλύτερη και ευκολότερη διαχείριση της πληροφορίας.
- Τη δυνατότητα παραγωγής οπτικοποιημένων συγκρίσεων, για παράδειγμα σε μορφή γραφημάτων.
Όσον αφορά τους ερασιτέχνες μελισσοκόμους, εκτός των άλλων, για την επιλογή της κατάλληλης εφαρμογής θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη:
- Τη δυνατότητα κοινοποίησης των δεδομένων με άλλους χρήστες για την παροχή συμβουλών (π.χ. μέσω εξαγωγής σε pdf ή κοινοποίησής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
- Τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών για ακριβέστερη παρακολούθηση της πορείας της κυψέλης μέσα στο χρόνο.
2. Παρακολούθηση του βάρους της κυψέλης
Η χρήση ζυγαριάς είναι ίσως η πιο εύκολη στην υιοθέτηση από έναν μελισσοκόμο με βασικές τεχνολογικές γνώσεις. Η ζυγαριά παρέχει στον μελισσοκόμο πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της κυψέλης οι οποίες μπορούν να τον βοηθήσουν για παράδειγμα να υπολογίσει τα αποθέματα τροφής που βρίσκονται στην κυψέλη και να προγραμματίσει καλύτερα τις επιθεωρήσεις και τις εργασίες που θα πρέπει να πραγματοποιήσει για να εξασφαλίσει την ευρωστία των μελισσιών και την αύξηση της παραγωγικότητας τους. Επιπλέον, οι μελισσοκομικές ζυγαριές μπορούν να βοηθήσουν στην εκτίμηση του αριθμού των συλλεκτριών μελισσών που βρίσκονται σε μια κυψέλη, ενώ κάποια μοντέλα μπορούν να συνδέονται και με άλλες συσκευές όπως αισθητήρες θερμοκρασίας, υγρασίας και ήχου, παρέχοντας μια πιο αναλυτική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στην κυψέλη. Είναι σημαντικό μια μελισσοκομική ζυγαριά όχι μόνο να καταγράφει τις μεταβολές του βάρους μιας κυψέλης, αλλά και να μπορεί να παρέχει και χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάστασή της.
3. Παρακολούθηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας
Συνδυαστικά με την παρακολούθηση του βάρους της κυψέλης, η παρακολούθηση των μεταβολών της θερμοκρασίας και της υγρασίας σε αυτή μπορεί να παρέχει έγκαιρα προειδοποιήσεις σχετικά με προβλήματα που μπορούν να υπάρχουν στην κυψέλη, δίνοντας στον μελισσοκόμο τη δυνατότητα να αντιδράσει έγκαιρα με κατάλληλο τρόπο και να διορθώσει την κατάσταση. Οι αισθητήρες θερμοκρασίας και υγρασίας μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση υγείας της κυψέλης, τη δραστηριότητα της βασίλισσας και την κατάσταση του γόνου. Τα περισσότερα από αυτά τα συστήματα συνδέονται με κάποια εφαρμογή η οποία στέλνει ειδοποιήσεις στον μελισσοκόμο όταν υπάρχουν μη αναμενόμενες μεταβολές, καταγράφοντας τον χρόνο που συνέβησαν. Έτσι, με την αξιοποίηση αυτών των συστημάτων ο μελισσοκόμος μπορεί να καθορίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια το πότε θα πρέπει να γίνει ο τρύγος ή πότε υπάρχει πρόβλημα με κάποια ασθένεια στο μελίσσι.
