Αιγοπρόβατα

Φυλή Άρτας (Φριζάρτα)

Η φυλή Άρτας, γνωστή ως φριζάρτα εκτρέφεται στα πεδινά του νομού Άρτας, εκτιμώμενο αριθμό εκτρεφόμενων προβάτων γύρω στα 30.000. Είναι μεγαλόσωμα πρόβατα, λευκού χρωματισμού με ελάχιστα άτομα να έχουν καστανό δακτύλιο γύρω από τα μάτια και μικρές κηλίδες ίδιου χρώματος στα αυτιά και γύρω από το στόμα. Η φυλή Άρτας επιλέγεται κυρίως λόγω της υψηλής γαλακτοπαραγωγής της καθώς θεωρείται ότι είναι η φυλή με τις μεγαλύτερες αποδόσεις.

Είναι ομοιόμαλλη φυλή το κεφάλι, η κάτω τραχηλική χώρα, τα άκρα, η κοιλιά και η ουρά δεν καλύπτονται από μαλλί. Έχει λεπτά αυτιά, συμπαγές ακρορρίνιο, χοντρά χείλη και ανεπτυγμένο μαστό.

Ασθένειες αιγοπροβάτων

1. Πυρετός Q

Ο πυρετός Q οφείλεται στο βακτήριο Coxiella burnetii και εμφανίζεται κυρίως στα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή. Είναι ανθεκτικό βακτήριο ως προς την επιβίωση του στο εξωτερικό περιβάλλον και μπορεί να επιβιώσει έως και χρόνια. Το βακτήριο μπορεί να εντοπιστεί και στο γάλα το οποίο καταστρέφεται σε θερμοκρασίες άνω των 73oC για πάνω από 15 δευτερόλεπτα. Η νόσος μεταδίδεται σε δύο κύκλους:

• Κατά τον πρώτο κύκλο μετάδοσης το βακτήριο μεταφέρεται μεταξύ των άγριων ζώων και των εκτοπαρασίτων τους.
• Κατά τον δεύτερο κύκλο μεταφέρεται στα κατοικία μηρυκαστικά και μεταφέρεται από το ένα ζώο στο άλλο κυρίως μέσω του αέρα και της σκόνης. Ωστόσο μεταφέρεται και με την άμεση επαφή τους, τα έμβρυα υγρά ή μέσω των εκτοπαρασίτων τους.

Η αποβολή του βακτηρίου Coxiella burnetii από τον οργανισμό γίνεται μέσω των κοπράνων, των ούρων, το αίμα, τον πλακούντα και μέσω των κολπικών εκκρίσεων. Η νόσος μεταδίδεται και στον άνθρωπο καθ’ όλα τα στάδια μέχρι το σφαγείο. 

Στα αιγοπρόβατα η ασθένεια προκαλεί κυρίως ανορεξία και αποβολή. Εντοπίζεται στους μαστούς, στον πλακούντα, στη μήτρα και τους μαστικούς λεμφαδένες. Μπορεί να γίνει αιματολογική εξέταση για τον εντοπισμό της ασθένειας και με PCR.

Αν διαπιστωθεί η ύπαρξη της ασθένειας τότε θα πρέπει να παραμείνουν μακριά από κατοικημένες περιοχές οι εκτροφές μέχρι να γίνει έλεγχος των ζώων και τα νοσούντα ζώα να παραμένουν σε καραντίνα. Όσα ζώα είναι έτοιμα για γεννήσουν θα πρέπει να γίνεται σε κλειστό χώρο με κατάλληλη διαχείριση των εμβρυϊκών υμενων και της στρωμνής και έπειτα πρέπει να γίνεται απολύμανση του χώρου. Τα νεογέννητα μαζί με τις μητέρες τους θα πρέπει να παραμένουν σε απομόνωση για 14 ημέρες. Γενικότερα θα πρέπει να γίνει απολύμανση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται. Θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά όλα τα μέτρα υγιεινής (κυρίως απολύμανση των χεριών, αποφυγή καπνίσματος, κατανάλωσης φαγητού και νερού)  μετά από οποιοδήποτε χειρισμό με τα ζώα. Τέλος το γάλα αυστηρά θα πρέπει να παστεριώνεται.

Θα πρέπει το προσωπικό που κουρεύει τα πρόβατα να φοράει προστατευτικές μάσκες και το μαλλί να παραμένει σε κλειστό χώρο μέχρι τη συλλογή. Αφού γίνει το κούρεμα τα πρόβατα θα πρέπει να υποβληθούν σε αντιπαρασιτικό λουτρό για προστασία από τα εκτοπαράσιτα.

2. Αφθώδης Πυρετός, FMD

Προκαλείται από μια ιογενή ασθένεια της οικογένειας Picornaviridae και είναι ικανή να προσβάλλει χοίρους, αιγοπρόβατα και βοοειδή. Η ασθένεια του αφθώδη πυρετού είναι άκρως μεταδοτική και άκρως μολυσματική (αρκεί ένα σωματίδιο για να υπάρξει μόλυνση) και ο κτηνοτρόφος οφείλει να ενημερώσει τις τοπικές αρχές με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων (Νόμος 4235/2014 ΦΕΚ Α32, ΒΔ 26/3/1936 ΦΕΚ Α174, ΠΔ133/1992 ΦΕΚ Α66). Ο γρήγορος εντοπισμός της ασθένειας θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην έγκαιρη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της. 

Στα μηρυκαστικά η ασθένεια εισέρχεται στον οργανισμό τους κυρίως μέσω της αναπνευστικής οδού ενώ γίνεται να εισέλθει και μέσω του πεπτικού συστήματος αν και η δεύτερη περίπτωση είναι πιο συχνή στην περίπτωση των χοίρων. Ο ιός μπορεί επίσης να εισέλθει στον οργανισμό:

• Διαμέσου πληγών οπουδήποτε στο σώμα του ζώου. Οι πληγές μπορούν να δημιουργηθούν για διάφορους λόγους όπως από σκληρές ζωοτροφές, από τραυματισμούς στα άκρα του ζώου, από τη χρήση αρμεκτικών μηχανών κλπ.
• Κατά την τεχνητή γονιμοποίηση,
• Διαμέσου χρήσης μη απολυμασμένου ιατρικού εξοπλισμού (μη ασφαλή εμβόλια, μολυσμένες βελόνες και φάρμακα, κτηνιατρικά εργαλεία κλπ).

Η μετάδοση του ιού στα ζώα προκαλείται:

• Άμεσα με την επαφή με νοσσούντα ζώα ή ζώα φορείς.
• Έμμεσα μέσω του εξοπλισμού ή και του ανθρώπου που μπορεί να φέρει τον ιό στα υποδήματα και στα ρούχα του.
• Μέσω προϊόντων ζωικής προέλευσης όπως γάλα, κρέας.
• Μέσω ακατάλληλων ζωοτροφών. 
• Μέσω του αέρα. Ο ιός μπορεί να μεταφερθεί σε μεγάλες αποστάσεις μέσω του αέρα (60 χλμ πάνω από τη στεριά και 300 χλμ πάνω από την θάλασσα).
• Μέσω του ανθρώπου ο οποίος μπορεί να μεταφέρει τον ιό στην αναπνευστική οδό για χρονικό διάστημα μέχρι και 48 ώρες. Για τον λόγο αυτό ακολουθείται η κοινή πρακτική εισαγωγής του ατόμου σε καραντίνα για διάστημα 5-7 ημέρες μετά την επαφή του με τον ιό. Στην περίπτωση που παρατηρείται έντονα το πρόβλημα από τη συγκεκριμένη ασθένεια σε μια περιοχή ή μια περίοδο, τότε το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί να καθίσει το άτομο σε καραντίνα μπορεί να μειωθεί μετά από μπάνιο, λούσιμο και αλλαγή ρούχων και υποδημάτων.

Ο ιός, από τη στιγμή που θα μολύνει το ζώο χρειάζεται από 2 - 14 ημέρες χρονικό διάστημα για την επώαση του, συνήθως όμως χρειάζεται 6 ημέρες. Τα συμπτώματα του αφθώδη πυρετού είναι ο υψηλός πυρετός και η εμφάνιση φυσαλίδων στο ρύγχος και τα άκρα του ζώου. Η πιθανότητα μετάδοσης του ιού ανέρχεται στο 100% ενώ όσων αφορά τα ποσοστά θνησιμότητας, τα νεαρά ζώα έχουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας (20% πιθανότητα θανάτου) σε σχέση με τα ενήλικα ζώα τα οποία συνήθως επιβιώνουν (1-5%) πιθανότητα θανάτου). Ο αφθώδης πυρετός είναι μια πολύ επώδυνη κατάσταση για τα ζώα και για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ακινητοποίηση του ζώου πριν την εξέταση.

Τα συμπτώματα που παρατηρούνται διαφέρουν ανάμεσα στα διαφορετικά ζώα που προσβάλλονται από την ασθένεια. Στα αιγοπρόβατα παρατηρούνται συμπτώματα όπως κατάπτωση, ανορεξία, πυρετός, μείωση της γαλακτοπαραγωγής όμως σε ηπιότερη ένταση από ότι στα βοοειδή και τους χοίρους. Οι μικρού μεγέθους φυσαλίδες που αποτελούν και σύμπτωμα της ασθένειας μπορούν να εντοπιστούν (συχνά με δυσκολία λόγω του μικρού μεγέθους τους) στη στοματική κοιλότητα στην επιφάνεια της γλώσσας και στα ούλα ενώ στα άκρα οι αλλοιώσεις εντοπίζονται στα όρια μεταξύ του δέρματος και της στεφάνης των χηλών, καθώς και στα μεσοδακτύλια διαστήματα. Στα πρόβατα μπορεί να παρατηρηθούν αιφνίδιοι θάνατοι λόγω μυοκαρδίτιδας και αποβολές στα ζώα που κυοφορούν. Μπορεί τα συμπτώματα να μην είναι τόσο έντονα σε αυτή την κατηγορία ζώων, παρόλα αυτά χρειάζεται προσοχή καθώς ακριβώς για αυτό το λόγο τα ζώα που θα μολυνθούν από τον ιο μπορεί να τον ξεπεράσουν χωρίς να εμφανίσουν συμπτώματα και να λειτουργήσουν ως φορείς της ασθένειας μεταδίδοντας την και σε άλλα ζώα.

Σε περίπτωση υποψίας ή και επιβεβαίωσης της εμφάνισης της ασθένειας οι κτηνίατροι των τοπικών κτηνιατρικών Αρχών πριν την μετάβαση τους στην εκμετάλλευση θα πρέπει να επικοινωνούν µε το Τμήμα Λοιμωδών και Παρασιτικών Νοσημάτων της Δ/νσης Υγείας των Ζώων και τη Διεύθυνση Κτηνιατρικού Κέντρου Αθηνών, Τµήµα Μοριακής Διαγνωστικής, Αφθώδη Πυρετού, Ιολογικών, Ρικετσιακών και Εξωτικών Νοσηµάτων, Εργαστήριο Αφθώδη, ώστε να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για τη διαδικασία της δειγματοληψίας και της αποστολής των δειγμάτων.

Το πιο σημαντικό μέτρο πρόληψης της ασθένειας είναι η έγκαιρη ενημέρωση, η άμεση διάγνωση και η άμεση ενεργοποίηση των κρατικών µηχανισµών, μέτρα τα οποία αποτελούν κλειδί για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση και εξάλειψη της νόσου. Επίσης μπορούν να ληφθούν κάποια μέτρα βιοασφάλειας στις εκτροφές αιγοπροβάτων τα οποία µπορούν να αποτρέψουν την είσοδο του νοσήματος στην εκτροφή.

Κάποια από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν είναι:

• Η περίφραξη των εγκαταστάσεων για την αποτροπή εισόδου και εξόδου ζώων.
• Η κατασκευή απολυµαντικής τάφρου στην είσοδο-έξοδο των εγκαταστάσεων.
• Ο τακτικός και επιμελής καθαρισμός των εγκαταστάσεων.
• Η εφαρμογή προγράμματος απεντόµωσης - μυοκτονίας στις εγκαταστάσεις.
• Ο περιορισμός του αριθμού των αυτοκινήτων και των μηχανημάτων που εισέρχονται στις εγκαταστάσεις στα απολύτως απαραίτητα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε αυτά που έχουν μπεί και σε άλλες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.
• Ο επιμελής καθαρισµός και απολύµανση των οχηµάτων πριν αυτά εισέλθουν ή εξέλθουν από τις εγκαταστάσεις.
• Οι επισκέψεις από ανθρώπους και ειδικά από εκείνους οι οποίοι έρχονται σε επαφή και με άλλα κτηνοτροφικά ζώα θα πρέπει να περιορίζονται στις απαραίτητες και όταν αυτές πραγματοποιούνται, πρώτα να απολυμαίνονται τα ρούχα και τα υποδήματα τους.
• Θα πρέπει να ελέγχεται η προέλευση των ζωοτροφών, των μηχανημάτων και των συσκευών που αξιοποιούνται στην εκμετάλλευση.
• Ο κτηνοτρόφος θα πρέπει να φροντίζει ώστε να υπάρχει κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος για την απομόνωση των νεοεισαχθέντων στην εκμετάλλευση και των ασθενών ζώων. 
• Η αγορά ζώων να πληρεί όλες τις νόμιμες διαδικασίες. Θα πρέπει να ενημερώνονται οι κτηνιατρικές αρχές, να γίνεται ταυτοποίηση των ζώων.  Ενημέρωση των µε ενώτια ή ηλεκτρονικούς βόλους και να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα επίσηµα έγγραφα (υγειονοµικά πιστοποιητικά).
• Να πραγματοποιούνται έλεγχοι σε καθημερινή βάση για τον εντοπισμό συμπτωμάτων της ασθένειας.
• Θα πρέπει να αποφεύγεται η προμήθεια μεταχειρισμένου εξοπλισμού από άλλες εκμεταλλεύσεις ειδικά όταν προέρχονται από κάπου όπου η ασθένεια ενδημεί. 

Η ασθένεια του αφθώδη πυρετού προκαλεί έμμεση ζημία στον κτηνοτρόφο μέσω της μείωσης στην παραγωγή, της αύξησης των ποσοστών θνησιμότητας, και μέσω της αύξησης του κόστος λόγω του υψηλού κόστους εφαρμογής μεθόδων αντιμετώπισης της ασθένειας.

3. Πανώλη των Μικρών Μηρυκαστικών, PPR

Η Πανώλη των Μικρών Μηρυκαστικών (PPR) είναι μια υψηλής µεταδοτικότητας ασθένεια η οποία προκαλείται από ιούς της οικογένειας Morbillivirus. Η ασθένεια μπορεί να προσβάλει όλα τα είδη μηρυκαστικών (άγρια και ήμερα) και σε ορισμένες περιπτώσεις να επιφέρει θάνατο σε ποσοστά 80 - 100%. Η ασθένεια δε μπορεί να προσβάλει τον άνθρωπο, όμως αποτελεί ασθένεια υποχρεωτικής δήλωσης και η ενημέρωση των κτηνιατρικών αρχών έγκαιρα θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της.

Η ασθένεια μπορεί και μεταδίδεται με άµεσο τρόπο πρωτίστως µε την στενή επαφή υγιών µε ασθενή ζώα ενώ μπορεί επίσης να μεταδοθεί με τον αέρα μέσω σταγονιδίων και μέσω άλλων εκκρίσεων των ζώων όπως είναι το οφθαλµικό έκκριµα, το σάλιο, τα ούρα και τα κόπρανα. Ο ιός μπορεί να εντοπιστεί στις εκκρίσεις των ζώων από την τρίτη έως και την 22η ημέρα μετά τη μόλυνση του. Παρόλα αυτά είναι ικανός να μεταδοθεί και να μολύνει και άλλα ζώα τις πρώτες 12 ημέρες μετά τη μόλυνση του ζώου.

Επίσης είναι δυνατόν ο ιος να μεταδοθεί με έμμεσο τρόπο μέσω της τροφής ή των υλικών με τα οποία έχει έρθει σε επαφή ζώα που νοσούν καθώς ο ιός είναι ικανός να επιβιώσει για διάστημα μέχρι 72 ωρών στην τροφή, στο νερό, στη στρωμνή και άλλα υλικά που βρίσκονται στην εκμετάλλευση. Η υγρασία, η θερμοκρασία και η ηλιακή ακτινοβολία είναι οι παράγοντες οι οποίοι θα καθορίσουν το πόσο θα καταφέρει να επιβιώσει ο ιός.

Για την πρόληψη της νόσου θα πρέπει να τηρούνται τα μέτρα βιοασφάλειας που αναφέρονται και στην περίπτωση της ασθένειας του αφθώδη πυρετού

4. Η μαστίτιδα των αιγοπροβάτων

Οι μαστίτιδες είναι ασθένειες οι οποίες προκαλούνται έπειτα από την προσβολή των ζώων από ορισμένα βακτήρια, με κυριότερα τα Staphylococcus aureus, Escherichia coli  και Pasteurella haemolytica. Επίσης ο ιός της Maedi-Visna προκαλεί σκληρυντική μαστίτιδα υπογαλαξία. Οι μαστίτιδες αποτελούν την αιτία για την απώλεια μεγάλου μέρους της εκτροφής αιγοπροβάτων καθώς διακόπτεται η λειτουργία του μαστικού αδένα, επομένως τα ζώα στέλνονται για σφαγή ή μπορεί και να προκληθεί θάνατος. Σε μικρότερη κλίμακα η γαλακτοπαραγωγή μειώνεται και η ποιότητα του γάλακτος υποβαθμίζεται καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να καταναλωθεί το γάλα από ζώα που έχουν την ασθένεια. Τυπικό σύμπτωμα της μαστίτιδας είναι η αγαλαξία η οποία όταν εντοπίζεται θα πρέπει να γίνεται εξέταση της υγείας του μαστού του αιγοπροβάτου.

Στα αιγοπρόβατα εμφανίζονται κυρίως η κλινική και υποκλινική μαστίτιδα. Η κλινική μαστίτιδα έχει τρεις μορφές: την υπεροξεία, την οξεία και τη χρόνια. Κατά την υπεροξεία το ζώο έχει υψηλό πυρετό, ταχυκαρδία, μειωμένη όρεξη, μυϊκή αδυναμία και αλλοίωση ενός, συνήθως, μαστικού αδένα και επέρχεται ο θάνατος σε λίγες ώρες. Τα συμπτώματα κατά την οξεία μορφή είναι εντοπισμένα στον μαστικό αδένα, ο μαστός του ζώου είναι σκληρός, θερμός και εξοιδημένος και πονάει ο μαστός του. Το μαστικό έκκριμα γίνεται πιο πυώδες ή αιματηρό, το δέρμα αποκτά κυανωτικό χρώμα, το οποίο συνεχίζει και γίνεται μαύρο ώσπου ο αδένας νεκρώνεται και τμήμα του μαστικού ιστού πέφτει. Η χρόνια μαστίτιδα έπεται της οξείας όπου συσσωρεύεται πύον στο μαστικό παρέγχυμα. Η χρόνια μαστίτιδα δεν γίνεται αντιληπτή εύκολα παρά μόνο κατά τον απογαλακτισμό ή κατά το ζευγάρωμα. 

Για την πρόληψη της μαστίτιδας πρέπει να γίνεται σωστή προετοιμασία των ζώων πριν από κάθε άρμεγμα με πλύσιμο του μαστού και απομάκρυνση των πρώτων ριπών γάλακτος των μαστικών αδένων. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σωστή ρύθμιση και συντήρηση των αρμεκτικών μηχανών ώστε να μην τραυματίζονται οι θηλές, απολύμανση των θηλών μετά από το άρμεγμα, τακτική αλλαγή της στρωμνής, τακτικός καθαρισμός και απολύμανση των σταβλικών εγκαταστάσεων. Τα ζώα που είναι άρρωστα για χρόνια είναι επιτακτικό να σφάζονται. Προληπτικά μπορεί να γίνεται ενδομαστική χορήγηση αντιβιοτικών μετά τη λήξη της γαλακτικής περιόδου και προτείνεται να γίνεται έλεγχος του γάλακτος για γρηγορότερη διάγνωση περιπτώσεων υποκλινικών μαστίτιδων.

Για τη θεραπεία της μαστίτιδας χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα για ενδομαστική έγχυση αντιβιοτικών με κυριότερα τα αμπικιλλίνη, ερυθρομυκίνη, κλοξακιλλίνη, λινκομυκίνη, νεομυκίνη, οξυτετρακυκλίνη, προκαϊνική πενικιλλίνη, ριφαμυκίνη, πρεδνιζολόνη

5. Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια

Η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια είναι νευρολογική ασθένεια των αιγοπροβάτων η οποία βαθμιαία κλιμακώνεται . Η επικρατέστερη άποψη για τα αίτια της ασθένειας είναι οι πρωτεΐνες πράιον (prion). Το βασικότερο σύμπτωμα που παρατηρείται είναι η αδυναμία συντονισμού κινήσεων, η νευρικότητα και η επιθετικότητα. 

Στο μεσοδιάστημα από την προσβολή έως την εμφάνιση της ασθένειας δεν μπορεί να γίνει διάγνωση και όταν γίνει δεν υπάρχει μέθοδος θεραπείας της ασθένειας με εμβόλιο ή φάρμακο. Ο θάνατος του ζώου μπορεί να γίνει εντός 2 εβδομάδων έως μισό χρόνο. Η πιστοποίηση της ύπαρξης γίνεται κατά κύριο λόγο μετά το θάνατο του ζώου, με τον εγκέφαλο να έχει σπογγώδη μορφή.

Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται από ένα άρρωστο ζώο σε άλλο μέσω των ζωοτροφών. Ο άνθρωπος δεν νοσεί από την ασθένεια ακόμα και αν καταναλώσει γάλα από αιγοπρόβατο που νοσεί. 

6. Βρουκέλλωση

Η βρουκέλλωση είναι νόσος του γεννητικού συστήματος που στα αιγοπρόβατα οφείλεται στο βακτήριο Brucella melitensis. Το βακτήριο μπορεί να προσβάλει και άλλα όργανα όπως οι μαστοί και οι αρθρώσεις και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των αποβολών και την στειρότητα. 

Το παθογόνο εισέρχεται κυρίως από τέσσερις εισόδους:

• Στόμα: μέσω της κατανάλωσης μολυσμένης τροφής και νερού όταν έρθουν σε επαφή με τα εκκρίματα του γεννητικού συστήματος μολυσμένων ζώων. Πολλές φορές μπορεί και άλλα ζώα όπως πουλιά, σκυλιά και τρωκτικά να μεταφέρουν μολύσματα από την μια εκτροφή στην άλλη.
• Γεννητικά όργανα: όταν το σπέρμα είναι μολυσμένο με το βακτήριο
• Μάτια: όταν έρθει σε επαφή το μάτι με μολυσμένο υλικό
• Δέρμα: μέσω ανοικτών πληγών που έρχονται σε επαφή με απεκκρίματα μολυσμένων ζώων.

Τα νεαρά ζώα μπορεί να μολυνθούν από το βακτήριο ήδη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και από μολυσμένο πρωτόγαλα κατά τον θηλασμό. Τυπικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι η αποβολή μόνο κατά τον πρώτο τοκετό. Παρ’ ότι στους επόμενους τοκετούς δεν πραγματοποιείται αποβολή, κατά βάση τα νεογνά είναι ήδη μολυσμένα και γεννιούνται πρόωρα. Άλλα συμπτώματα της ασθένειας είναι η στειρότητα, η ενδομητρίωση, η ορχίτιδα και η αρθρίτιδα. Η βρουκέλλωση των αιγοπροβάτων μεταδίδεται και στον άνθρωπο μέσω της τροφής (γάλα και κρέας μολυσμένων ζώων). 

Τα μέτρα προστασίας κατά της βρουκέλλωσης είναι:

• σφαγή των μολυσμένων ζώων σε εγκεκριμένα σφαγεία
• αποφυγή επαφής της μολυσμένης εκτροφής με κάποια υγιή εκτροφή 
• απολύμανση των εργαλείων και των σταβλικών εγκαταστάσεων 
• καταστροφή μολυσμένων απεκκρίσεων και της στρωμνής
• συχνός έλεγχος των ευαίσθητων ειδών
• συγκέντρωση του γάλακτος που προέρχεται από μολυσμένες εκτροφές σε ειδικά δοχεία, υποβολή σε θερμική επεξεργασία και χρήση του στη διατροφή των ζώων