Η χόγια είναι ένα ιδιαίτερα δημοφιλές ανθοφόρο αναρριχητικό φυτό το οποίο χρησιμοποιείται ως φυτό εσωτερικού χώρου, αλλά μπορεί να φυτευτεί και σε εξωτερικούς χώρους αρκεί να προστατεύεται από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία, η οποία μπορεί να του δημιουργήσει προβλήματα. Η χόγια είναι εγγενές φυτό των τροπικών περιοχών της Κίνας, της Μαλαισίας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και άλλων ασιατικών χωρών. Το όνομα "hoya" προέρχεται από μια αραβική λέξη που σημαίνει "ένα καταφύγιο", το οποίο φημολογείται ότι παρείχαν κατά τη διάρκεια των πολέμων, αν και αυτό δεν έχει ποτέ αποδειχθεί.
Η χόγια ταξινομήθηκε από έναν βοτανολόγο ονόματι Robert Brown στα τέλη του 18ου αιώνα και πήρε το όνομά της από τον ίδιο τον βοτανολόγο ονόματι Thomas Hoy προς τιμή του.
Τα ανθοφόρα φυτά στο γένος Hoya ανήκουν στην οικογένεια των Αποκυνοειδών (Apocynaceae). Τα φυτό είναι γνωστό και ως “κεράκι” ή και ως λουλούδι πορσελάνης, και τα δύο ονόματα περιγράφουν τα ντελικάτα, λουλούδια τους τα οποία με την εμφάνιση τους δίνουν την εντύπωση πως είναι φτιαγμένα από κερί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η χόγια απελευθερώνει επίσης χημικές ενώσεις μέσω των αρωματικών λουλουδιών της, τα οποία ονομάζονται τερπένια και βοηθούν στην απομάκρυνση των εντόμων όπως τα μυρμήγκια και οι μύγες, καθιστώντας τα χρήσιμα και κατάλληλα για φύτευση κοντά σε εξωτερικούς χώρους.
Η χόγια είναι ένα αειθαλές αναρριχώμενο ή κρεμοκλαδές φυτό κατάλληλο για φύτευση σε γλάστρα. Έχει μεγάλα πράσινα, ωοειδή ή λογχοειδή, σαρκώδη φύλλα που φτάνουν περίπου τα 10 cm σε μήκος. Τα άνθη της εμφανίζονται πολλά μαζί και μπορεί να παρατηρηθούν από 10 μέχρι και 30 άνθη ανά ταξιανθία.
Για την άνθηση μπορεί να χρειαστεί έως και 7 χρόνια. Τα άνθη ξεκινούν ως μικρά μπουμπούκια πριν ακόμα ανοίξουν και τα χρώματά τους μπορούν να έχουν αποχρώσεις, όπως ροζ, κόκκινο κίτρινο ή λευκό. Σε υψηλές θερμοκρασίες, πολλές φορές εκκρίνουν ένα γλυκό σαν μέλι νέκταρ. Στην Ελλάδα η άνθιση της χόγιας συνήθως ξεκινάει κατά τα μέσα με τέλη της άνοιξης και συνεχίζει μέχρι και το φθινόπωρο. Το φυτό της χόγιας μπορεί να φτάσει σε ύψος από 5-7 m.
Τα μπουμπούκια της χόγιας
Τα φύλλα της χόγιας
Τα άνθη αυτής της ποικιλίας κάνουν την εμφάνισή τους κατά τα τέλη της εαρινής περιόδου και η περίοδος ανθοφορίας συνεχίζεται μέχρι και το φθινόπωρο. Τα άνθη είναι αρωματικά και το χρώμα τους είναι ένας συνδυασμός λευκού με κόκκινο. Με τη χρήση στήριξης μπορεί να αναπτυχθεί και να γίνει ένα όμορφο αναρριχητικό φυτό.
Διαθέτει σαρκώδη, ωοειδή φύλλα με εντυπωσιακά υπόλευκα σε σχήμα αστεριού άνθη, τα οποία εμφανίζονται σε ταξιανθίες και έχουν κηρώδη εμφάνιση. Χαρακτηρίζονται από το γλυκό άρωμα που αναδύεται κυρίως τις βραδινές ώρες. Αυτή η ποικιλία αποτελεί και την πιο κοινή που φυτεύεται παραδοσιακά στη χώρα μας.
Αποτελεί παράγωγο της προηγούμενης ποικιλίας (Hoya carnosa). Σε αυτή την ποικιλία, τα φύλλα της είναι μακρόστενα και χαρακτηρίζονται από έναν εντυπωσιακό τριπλό χρωματισμό του πράσινου, λευκού και ροζ που έχουν τα φύλλα της.
Διαθέτει ιδιαίτερης καλλωπιστικής σημασίας φύλλα σε σχήμα καρδιάς. Επίσης τα άνθη αυτής της ποικιλίας είναι λευκά με κόκκινο κέντρο και αναπτύσσονται σε ομάδες που ονομάζονται ταξιανθίες.
Η συγκεκριμένη ποικιλία χαρακτηρίζεται από τα εντυπωσιακά άνθη της που έχουν μια βαθιά κόκκινη απόχρωση και κηρώδη εμφάνιση. Υπάρχουν και άλλες ποικιλίες με διαφορετικά χρώματα όπως πορτοκαλί και ροζ.
Τα πράσινα φύλλα της διαθέτουν ασημένιες πιτσιλιές που προσδίδουν καλλωπιστική αξία στα φυτά της ποικιλίας. Επίσης τα άνθη είναι αρωματικά, έχουν μια εντυπωσιακή έντονη ροζ απόχρωση και φέρουν τρίχες.
Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως εντυπωσιακή ποικιλία με μεγάλη καλλωπιστική αξία η οποία παράγει άνθη σκούρου κόκκινου χρώματος, τα οποία έχουν τρίχες και αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο τους σκούρου κόκκινου χρώματος στήμονες και ύπερους τους που έχουν κηρώδη, γυαλιστερή εμφάνιση.
Τα φυτά της χόγιας ευδοκιμούν όταν φυτεύεται σε σημεία που επικρατούν θερμοκρασίες που κυμαίνονται μεταξύ 15- 29 ℃. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος συνιστάται να μην πέφτει κάτω από τους 10°C. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγεται η φύτευση τους σε σημεία που είναι εκτεθειμένα σε έντονους και ψυχρούς ανέμους, όπως είναι συνήθως τα βορινά σημεία του σπιτιού ή σημεία που είναι κοντά σε παράθυρα και αεραγωγούς.
Προτιμά επίπεδα υγρασίας στην ατμόσφαιρα από 50% και άνω. Μπορείτε να αυξήσετε το επίπεδο υγρασίας γύρω από το φυτό σας τοποθετώντας έναν υγραντήρα κοντά, εναλλακτικά μπορείτε να τοποθετήσετε το δοχείο του φυτού σε ένα δίσκο γεμάτο με νερό και βότσαλα.
Φροντίστε να εξασφαλίσετε στη χόγια έμμεσο ηλιακό φως για την υγιή ανάπτυξή της ή κάποιο σκιερό μέρος προστατευμένο από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Όταν τοποθετείται σε εσωτερικούς χώρους, η χόγια προτιμά όσο το δυνατόν φωτεινότερα σημεία του σπιτιού - τουλάχιστον μισή μέρα έκθεση σε άμεσο ηλιακό φως. Μόλις κάνουν την εμφάνισή τους τα μπουμπούκια των ανθέων, μην περιστρέψετε το φυτό ή μην το μετακινήσετε σε άλλη τοποθεσία καθώς μπορεί να πέσουν τα άνθη του.
Η χόγια προτιμά να φυτεύεται σε μείγμα εδάφους που στραγγίζει ικανοποιητικά. Τα περισσότερα είδη χόγιας είναι επιφυτικά, πράγμα που σημαίνει ότι συνήθως αναπτύσσονται πάνω σε άλλα φυτά, όπως αναπτύσσονται και ορισμένα είδη φτέρης ή ορχιδέας. Απορροφούν φυσικά την υγρασία και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται από την ατμόσφαιρα και την περιβάλλουσα οργανική ύλη που βρίσκεται σε αποσύνθεση.
Κατά την περίοδο από την άνοιξη έως το φθινόπωρο, τα φυτά της χόγιας προτιμούν υψηλή υγρασία και συχνό πότισμα. Απαιτείται πότισμα όταν τα πρώτα εκατοστά του εδάφους είναι στεγνά. Πριν ποτίσετε θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι το έδαφος δεν είναι μουσκεμένο, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως είναι η σήψη των ριζών. Εαν επικρατούν συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας στην ατμόσφαιρα, θα πρέπει να ψεκάζετε το φύλλωμα των φυτών χόγιας. Μπορείτε να ελαττώσετε το πότισμα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, καθώς η ανάπτυξη του φυτού επιβραδύνεται εκείνη την περίοδο του χρόνου.
Λιπαίνετε το φυτό από την αρχή της άνοιξης με λίπασμα υψηλής περιεκτικότητας σε άζωτο μία ή δύο φορές το μήνα. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε κάποιο υγρό λίπασμα με σύνθεση 2-1-2 ή 3-1-2. Μόλις το φυτό σας αναπτυχθεί αρκετά και αποκτήσει καλό μέγεθος, μεταβείτε σε ένα λίπασμα με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φώσφορο για να προωθήσετε την ανθοφορία. Μπορείτε για παράδειγμα να αραιώσετε ένα υγρό λίπασμα με σύνθεση 5-10-5 και να ποτίσετε με αυτό τη χόγια σας. Κάθε είδος χόγιας ανθίζει σε διαφορετικές περιόδους κατά τη διάρκεια της άνοιξης ή του καλοκαιριού. Καλό είναι να εφαρμόζετε ένα λίπασμα υψηλής περιεκτικότητας σε φώσφορο περίπου ένα μήνα πριν από την περίοδο ανθοφορίας. Αυτή η εφαρμογή θα συμβάλει στη δημιουργία μεγαλύτερου αριθμού εκπληκτικών ανθέων. Ακολουθήστε τις οδηγίες στη συσκευασία του λιπάσματος για το πόσο να χρησιμοποιήσετε. Αποφύγετε τις εφαρμογές λιπάσματος κατά τη φθινοπωρινή και ανοιξιάτικη περίοδο.
Αφαιρέστε τα μαραμένα, κατεστραμμένα ή νεκρά κλαδιά/φύλλα και κλαδέψτε τα άρρωστα φύλλα. Οποιαδήποτε άλλη μορφή κλαδέματος αφορά καθαρά την καλλωπιστική εικόνα του φυτού, αλλά θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Για τη χόγια, νέα μπουμπούκια ανθέων αναπτύσσονται σε βλαστούς που είχαν ανθοφορήσει στο παρελθόν και ονομάζονται σπιρούνια. Αυτά τα σπιρούνια θα ανθίζουν χρόνο με το χρόνο. Αποφύγετε να τα αφαιρέσετε, για να εξασφαλίσετε ότι το φυτό σας θα συνεχίσει να ανθίζει. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα εργαλεία για την προστασία του φυτού από μετάδοση ασθενειών κατά τη διεξαγωγή των διαφόρων εργασιών όπως το κλάδεμα.
Πολλαπλασιάστε τη χόγια την άνοιξη ή το καλοκαίρι όταν το φυτό αναπτύσσεται ενεργά με μοσχεύματα βλαστών. Για να το κάνετε αυτό κόψτε ένα υγιές μίσχο με τουλάχιστον δύο ή τρία φύλλα. Το στέλεχος πρέπει να έχει μήκος περίπου 10-13 εκατοστά. Αφαιρέστε τα φύλλα από το κάτω μέρος του στελέχους. Μόλις φυτευτεί το μόσχευμα, τα φύλλα δεν πρέπει να αγγίζουν το έδαφος για να μην υπάρξουν προσβολές από ασθένειες. Βουτήξτε το κάτω μέρος του στελέχους σε υγρή ή σε μορφή σκόνης ορμόνη ριζοβολίας. Η ορμόνη ριζοβολίας δεν αποτελεί επιτακτική απαίτηση για τη ριζοβολία των μοσχευμάτων, αλλά μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα επιτυχούς ριζοβολίας. Ποτίστε τακτικά για να διατηρείται το έδαφος ομοιόμορφα υγρό αλλά όχι λασπωμένο, καθώς το υπερβολικό πότισμα μπορεί να οδηγήσει στο σάπισμα του στελέχους.
Εάν οι ρίζες του φυτού της χόγιας βγαίνουν από τον πάτο της γλάστρας ή το έχουν ξεπεράσει τότε είναι η κατάλληλη στιγμή για μεταφύτευση.
Επιλέξτε μια γλάστρα μεγαλύτερη μόνο ένα έως δύο μεγέθη το πολύ από την προηγούμενη. Χρειάζεται προσοχή κατά την επιλογή μεγέθους γλάστρας, καθώς ο πολύς χώρος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατακράτηση νερού και να αυξήσει τον κίνδυνο σαπίσματος της ρίζας. Βεβαιωθείτε ότι η γλάστρα που θα επιλέξετε έχει άφθονες οπές αποστράγγισης. Προσθέστε ελαφρύ φυτόχωμα για φυτά εσωτερικού χώρου και μια στρώση από χαλίκια στον πάτο της γλάστρας για την αποφυγή κατακράτησης νερού κατά το πότισμα. Μόλις τοποθετήσετε το φυτό στη νέα γλάστρα, συνεχίστε κανονικά τη φροντίδα του. Η μεταφύτευση γίνεται καλύτερα την άνοιξη ή τις αρχές του καλοκαιριού κατά την ενεργό καλλιεργητική περίοδο του φυτού.
Οι πιο κοινές ασθένειες και εχθροί της παχίρας είναι:
Η πιο κοινή ασθένεια που προσβάλλει τα φυτά hoya είναι ο μύκητας της καπνιάς. Αυτή η μαύρου χρώματος μούχλα σχηματίζεται στη βλάστηση των φυτών κυρίως στα σημεία που υπάρχουν μελιτώματα παρασίτων όπως οι αφίδες και τα κοκκοειδή. Ευτυχώς, η καπνιά μπορεί να αντιμετωπιστεί με σχετικά εύκολο τρόπο. Μπορείτε να σκουπίσετε την προσβεβλημένη βλάστηση με ένα υγρό πανί αφού πρώτα την ξεπλύνετε ρίχνοντας της νερό με πίεση. Εναλλακτικά μπορείτε να ψεκάστε τα φυτά με ένα αραιωμένο λίπασμα φυκιών.
Ο μύκητας του βοτρύτη επίσης μπορεί να προσβάλλει τα φυτά χόγιας. Αυτό που θα παρατηρήσετε πρώτα είναι γκριζωπά μπαλώματα που φέρουν μούχλα προς το κέντρο του φυτού, εκεί που επικρατούν και συνθήκες υψηλότερης σχετικής υγρασίας. Καθώς αναπτύσσεται, προκαλεί το υγρό σάπισμα των φύλλων και την πτώση τους. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε την ασθένεια του βοτρύτη μειώνοντας την υγρασία στη θέση που βρίσκεται η χόγια και ψεκάζοντας τη με ένα χαλκούχο μυκητοκτόνο.
Η χόγια δεν είναι δηλητηριώδης ή τοξική για τον άνθρωπο. Αν και το φυτό έχει γαλακτώδη χυμό στα φύλλα του, είναι μη τοξικό και θα προκαλέσει μικρό ερεθισμό του δέρματος μόνο εάν έρθει σε άμεση επαφή με το δέρμα. Το φυτό παράγει μια έντονη μυρωδιά που μπορεί να είναι δυσάρεστη για μερικούς ανθρώπους, γι’ αυτό η χρήση γαντιών κατά τις διάφορες εργασίες σε αυτό είναι απαραίτητη.
Τα κίτρινα φύλλα οφείλονται συχνότερα σε παράγοντες οι οποίοι έχουν να κάνουν με το υπερβολικό πότισμα. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα χαμηλότερα και μεγαλύτερης ηλικίας φύλλα και μπορεί να συνοδεύεται από καφέ αποχρωματισμούς στις άκρες των φύλλων, μειωμένη ανάπτυξη, καχεκτικούς μίσχους και ζαρωμένα φύλλα. Το κιτρίνισμα των φύλλων μπορεί επίσης να οφείλεται σε έκθεση του φυτού σε υπερβολικό ηλιακό φως, σε προσβολές από έντομα, στην κακή αποστράγγιση της γλάστρας ή στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Οι άκρες των φύλλων είναι εκείνες που εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα έλλειψης νερού, με αποτέλεσμα να νεκρώνονται και να γίνονται καφέ. Παράγοντες οι οποίοι έχουν να κάνουν με αδυναμία παροχής αρκετού νερού, το υπερβολικό πότισμα ή την υψηλή περιεκτικότητα του εδάφους σε άλατα αποτελούν τις συχνότερες πιθανές αιτίες εμφάνισης του προβλήματος. Τέλος, μπορεί να προκληθούν από υπερβολικά χαμηλά ποσοστά υγρασίας στην ατμόσφαιρα, από την έκθεση τους σε ζεστά ή κρύα ρεύματα ανλεμου (πχ από συσκευές θέρμανσης ή ψύξης) και την έκθεσή τους σε άμεσο, υψηλής έντασης ηλιακό φως.
Συνήθως αυτό το πρόβλημα σχετίζεται με ανεπαρκή παροχή λιπάσματος στο φυτό. Επίσης, το υπερβολικό πότισμα, μπορεί να οδηγήσει σε σάπισμα των στελεχών, τα οποία δεν μπορούν να υποστηρίξουν το βάρος του υπόλοιπου στελέχους και έτσι προκαλείται η πτώση των φύλλων. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί σε ένα φυτό που αναπτύσσεται κάτω από συνθήκες χαμηλού φωτισμού, όπου τα φυτά τείνουν να αναπτύσσουν ψηλούς βλαστούς με χαμηλό αριθμό φύλλων και μεγάλα μεσογονάτια διαστήματα, μειώνοντας τη δύναμή τους.
