Η καλαθέα ανήκει στην οικογένεια των φυτών τα οποία είναι γνωστά ως Marantaceae. Τα φυτά της καλαθέας φημίζονται για τα φαρδιά, πράσινα, πολύχρωμα φύλλα τους τα οποία την κάνουν ιδιαιτέρως δημοφιλή ως καλλωπιστικό φυτό εσωτερικού χώρου.
Κατάγεται από τη Κεντρική και Βόρεια Αμερική και είναι γνωστό και ως φυτό της προσευχής, (prayer plant). Το όνομα «φυτό προσευχής» προήλθε από τη κίνηση του φυλλώματος του φυτού κατά τη διάρκεια του κύκλου της νύχτας και της ημέρας. Τα φύλλα σηκώνονται και κλείνουν τη νύχτα, παίρνοντας μια θέση που κάποιοι λένε ότι μοιάζει με τα χέρια που προσεύχονται. Η καλαθέα επίσης συμβολίζει μια νέα αρχή. Αυτό προέρχεται από τη γνωστή έκφραση ‘to turn over a new leaf’, καθώς το βράδυ τα φύλλα της γυρίζουν και φαίνεται το μωβ φύλλωμα στην κάτω πλευρά.
Είναι δημοφιλής και για την ικανότητα να καθαρίζει την ατμόσφαιρα του δωματίου, απορροφώντας τα βλαβερά σωματίδια που βρίσκονται στον αέρα και εμπλουτίζοντας τον με οξυγόνο.
Είναι ένα πολυετές φυτό με στενόμακρα μεγάλα, γυαλιστερά φύλλα με έντονα χρώματα που φέρουν ριγέ σχέδια (ανάλογα με την ποικιλία). Δημιουργεί πλούσιο ριζικό σύστημα και έχει μέτριο προς ταχύ ρυθμό ανάπτυξης. Μπορεί να φτάσει σε ύψος από 50 εκατοστά έως 1 μέτρο. Στο φυσικό της περιβάλλον παράγει μωβ ή λευκά άνθη.
Μωβ άνθη καλαθέας
Γνωστή και ως φυτό “παγώνι” (peacock plant) χάρη στα φύλλα του που θυμίζουν φτερά παγωνιού.
Έχει στενόμακρα, οβάλ σκούρα πράσινα φύλλα που φέρουν λεπτές ροζ λωρίδες στο έλασμα τους.
Εμφανίζει πολύπλοκα σχέδια σε διάφορες αποχρώσεις του πράσινου και η κάτω επιφάνεια του φυλλώματος έχει βυσσινί απόχρωση.
Ξεχωρίζει για τα ιδιαίτερα μοτίβα στο φύλλωμά της για αυτό και ονομάζεται αλλιώς και Rattlesnake plant (φυτό κροταλίας). Τα φύλλα της είναι ευθυτενή σε σχήμα λόγχης, χρώματος σκούρου και ανοικτού πράσινου. Η κάτω πλευρά είναι χρώματος μπορντοκόκκινου και έχει βελούδινη υφή.
Έχει μικροσκοπικές τρίχες που καλύπτουν τα φύλλα και τα στελέχη προσδίδοντας στο φυτό μια απαλή, βελούδινη αίσθηση για αυτό και είναι γνωστή με τα ονόματα Furry Feather ή Velvet Calathea . Διαθέτει κόκκινα στελέχη και επιμήκη φύλλα χρώματος βαθύ μπλε-πράσινο στην πάνω επιφάνεια και σκούρο μωβ στην κάτω.
Γνωστό είδος με την ονομασία “αιώνια φλόγα” (eternal flame plant), που διαθέτει στενόμακρα σκουροπράσινα φύλλα και εντυπωσιακά πορτοκαλί-κίτρινα λουλούδια.
Το φυτό ευδοκιμεί όταν διατηρείται σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 21- 29 ℃. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος συνιστάται να μην πέφτει κάτω από τους 10°C.
Προτιμά επίπεδα υγρασίας στην ατμόσφαιρα από 50% και άνω. Μπορείτε να αυξήσετε το επίπεδο υγρασίας γύρω από το φυτό σας τοποθετώντας έναν υγραντήρα κοντά, εναλλακτικά μπορείτε να τοποθετήσετε το δοχείο του φυτού σε ένα δίσκο γεμάτο με νερό και βότσαλα.
Η καλαθέα είναι ανεκτική σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Ωστόσο προτιμά την έκθεση σε έμμεσο ηλιακό φως από ένα παράθυρο κατά προτίμηση με προσανατολισμό προς την ανατολική, τη νότια ή τη δυτική πλευρά. Αυτό για να αποφευχθεί η έκθεση του φυτού στους ξηρούς και κρύους βορινούς ανέμους. Η έκθεση σε άμεσο φως υψηλής έντασης μπορεί να κάψει τα φύλλα και να προκαλέσει ξεθώριασμα των σχεδίων στα φύλλα τους. Είναι χρήσιμο να περιστρέψετε το φυτό σας, έτσι ώστε ο ήλιος να το χτυπά ομοιόμορφα. Μπορεί να παρατηρήσετε τα φύλλα της καλαθέας σας να αλλάζουν θέση κατά τη διάρκεια της ημέρας, να διπλώνουν τη νύχτα και να ανοίγουν ξανά κατά τις πρωινές ώρες. Έτσι το φυτό μπορεί να μεγιστοποιήσει την απορρόφηση του φωτός.
Το φυτό είναι καλό να φυτεύεται σε κάποιο αργιλώδες ή εμπλουτισμένο με χούμο χώμα, πλούσιο σε οργανική ουσία. Ένα ελαφρώς όξινο έως ουδέτερο pH του εδάφους γύρω στο 5,5 - 7 είναι το ιδανικό. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο μείγμα τύρφης που να είναι ελαφρύ και να επιτρέπει τον επαρκή αερισμό της ρίζας. Σημαντικός παράγοντας που θα κρίνει και την καταλληλότητα του μίγματος είναι το χώμα να επιτρέπει στο νερό να στραγγίζει επαρκώς, έτσι ώστε το φυτό να προσλαμβάνει την απαραίτητη για την ανάπτυξη του ποσότητα νερού, όμως να μη δημιουργούνται αποπνικτικές συνθήκες στην περιοχή της ρίζας λόγω κατακράτησης νερού, πράγμα το οποίο θα οδηγήσει σε σάπισμα του ριζικού συστήματος .
Η καλαθέα απαιτεί τακτικό πότισμα αφού ελέγξετε πάντα ότι το μείγμα της γλάστρας στην επιφάνειά του είναι στεγνό. Αυτό μπορεί να γίνει με τη χρήση ενός μικρού ξύλου ή και του ίδιου του δαχτύλου σας. Το χειμώνα, συνιστάται να ποτίζετε λιγότερο συχνά για να αποφευχθεί το υπερβολικό πότισμα και η σήψη των ριζών. Αυτό το φυτό δεν είναι πολύ ανθεκτικό στην ξηρασία και οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας θα κάνουν τις άκρες των φύλλων να παρουσιάσουν σημάδια μάρανσης. Χρησιμοποιήστε απεσταγμένο νερό καθώς το σκληρό νερό της βρύσης περιέχει πολλά άλατα και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα φυτά με την πάροδο του χρόνου.
Λιπαίνετε την καλαθέα μία φορά το μήνα κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, με ένα ισορροπημένο πλήρες λίπασμα γενικής χρήσης όπως είναι για παράδειγμα το 10-10-10 στην αναλογία Άζωτο/Φώσφορος/Κάλιο. Αποφύγετε την εφαρμογή λιπάσματος κατά τους χειμερινούς μήνες αφού η ανάπτυξη του φυτού ουσιαστικά σταματάει. Στην περίπτωση που δεν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα έλλειψης σε κάποιο θρεπτικό στοιχείο, συστήνεται να χρησιμοποιείτε τη χαμηλή δόση που αναγράφεται στη συσκευασία του λιπάσματος για να μη δημιουργηθούν προβλήματα από συσσώρευση αλάτων ειδικά στην περίπτωση που το φυτό είναι φυτεμένο σε γλάστρα. Σε κάθε περίπτωση, ακολουθήστε οπωσδήποτε τις οδηγίες στη συσκευασία του λιπάσματος καθώς και τη συμβουλή του γεωπόνου σας για τον τύπο και για τη δόση του λιπάσματος που θα χρησιμοποιήσετε.
Το φυτό αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα ώστε να χρειάζεται κλάδεμα τουλάχιστον μία ή δύο φορές το χρόνο. Το κλάδεμα της καλαθέας αφορά την αφαίρεση τυχόν κατεστραμμένων ή νεκρών φύλλων της. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα εργαλεία για την προστασία του φυτού από τη μετάδοση ασθενειών.
Η άνοιξη ή νωρίς το φθινόπωρο είναι οι καλύτερες εποχές για τον πολλαπλασιασμό της καλαθέας λόγω της έντονης ανάπτυξής της κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καθώς και λόγω των ευνοϊκών συνθηκών που επικρατούν συνήθως αυτή την περίοδο στη χώρα μας. Ο πιο επιτυχημένος τρόπος πολλαπλασιασμού της είναι μέσω της διαίρεσης των ριζών, αλλά θα πρέπει να γίνεται μόνο εάν το μητρικό φυτό είναι υγιές και τουλάχιστον 2 ετών ώστε να έχει προλάβει να αναπτυχθεί αρκετά.
Ποτίστε το φυτό σας μια μέρα πριν τον πολλαπλασιασμό του, έτσι ώστε οι ρίζες να προλάβουν να πάρουν αρκετή υγρασία και να μειωθεί το στρες που θα υποβληθεί το φυτό.
Ξεθάψτε απαλά το φυτό, προσέχοντας να μην τραυματίσετε τις ρίζες του. Ξεχωρίστε με προσοχή τις ρίζες για να χωρίσετε το φυτό σε δύο τμήματα.
Φυτέψτε ξανά τα νέα φυτά στις νέες θέσεις ανάπτυξης τους στο ίδιο βάθος που ήταν φυτεμένα προηγουμένως και ποτίστε τα.
Επιλέξτε μια γλάστρα μεγαλύτερη μόνο ένα έως δύο μεγέθη το πολύ από την προηγούμενη. Χρειάζεται προσοχή στο μέγεθος καθώς ο πολύς χώρος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατακράτηση νερού και να αυξήσει τον κίνδυνο πρόκλησης σήψης της ρίζας. Βεβαιωθείτε ότι έχει άφθονες οπές αποστράγγισης. Η μεταφύτευση γίνεται καλύτερα την άνοιξη ή τις αρχές του καλοκαιριού κατά την περίοδο έντονης ανάπτυξης του φυτού. Ποτίστε καλά τη καλαθέα μια ή δύο μέρες πριν τη μεταφύτευση, βγάλτε με προσοχή τις ρίζες από την παλιά γλάστρα, διατηρώντας τες όσο το δυνατόν άθικτες. Φυτέψτε στο ίδιο βάθος στη νέα γλάστρα, γεμίζοντάς την με φρέσκο μείγμα χώματος.
Τα πιο κοινά παράσιτα της καλαθέας:
Όλες οι ποικιλίες καλαθέας είναι μη τοξικές, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι τοξικό για τα κατοικίδια ούτε για τον άνθρωπο αν έρθουν σε επαφή αυτό.
Τα κίτρινα φύλλα οφείλονται συχνότερα σε υπερβολικό πότισμα. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα χαμηλότερα και μεγαλύτερα φύλλα και μπορεί να συνοδεύεται από καφέ αποχρωματισμούς στις άκρες των φύλλων, μειωμένη ανάπτυξη, καχεκτικούς μίσχους και ζαρωμένα φύλλα. Το κιτρίνισμα των φύλλων μπορεί επίσης να οφείλεται στο υπερβολικό ηλιακό φως, στα παράσιτα, στην κακή αποστράγγιση της γλάστρας ή στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Οι άκρες των φύλλων είναι εκείνες που εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα έλλειψης νερού, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν και να γίνονται καφέ. Η αδυναμία παροχής αρκετού νερού ή το υπερβολικό πότισμα είναι επίσης αιτίες. Τέλος, μπορεί να το προκαλέσουν η υπερβολική χαμηλή υγρασία, τα ζεστά ή κρύα ρεύματα από συσκευές θέρμανσης ή ψύξης και το υπερβολικό φως.
Τα πεσμένα φύλλα συχνά προκαλούνται από υπερβολικό ή ελάχιστο πότισμα, παράσιτα, ανεπαρκές φως ή ανεπαρκή θρεπτικά συστατικά στο έδαφος. Εάν κανένα από αυτά δεν φαίνεται να είναι το πρόβλημα, σκεφτείτε να αυξήσετε το μέγεθος της γλάστρας στην οποία βρίσκεται και να ανανεώσετε το έδαφος.
