Το κολοκύθι αποτελεί εξαιρετική επιλογή φύτευσης για τους ερασιτέχνες καλλιεργητές, καθώς έχει γρήγορη ανάπτυξη και δίνει τον καρπό του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επίσης, δεν είναι απαραίτητο να γίνει η φύτευσή του σε μποστάνι καθώς αναπτύσσεται χωρίς κανένα πρόβλημα και σε γλάστρα. Αποτελεί αγαπημένη επιλογή λόγω των γευστικών του καρπών, οι οποίοι έχουν αναλόγως την ποικιλία άλλο μέγεθος, χρώμα και σχήμα. Είναι φυτό που αγαπά τη ζέστη και το φως οπότε μπορεί να καλλιεργηθεί και σε μέρος χωρίς σκιά.
Η σπορά σε σπορείο στο κολοκύθι ξεκινάει για τις θερμότερες περιοχές στα τέλη του Ιανουαρίου και στις ψυχρότερες περιοχές στις αρχές της άνοιξης. Η μεταφύτευση του φυταρίου στον κήπο ή στη γλάστρα γίνεται κατά την έναρξη της ανοιξιάτικης περιόδου όταν τα φυτά έχουν μεγαλώσει (3-4 πραγματικά φύλλα). Η απευθείας σπορά στο χωράφι μπορεί να γίνει από τα τέλη της άνοιξης (σε κάθε σημείο 3 σπόροι σε βάθος 1 με 2 εκατοστά), αφού η θερμοκρασία τόσο της ατμόσφαιρας όσο και του εδάφους μας το επιτρέπει. Όταν φυτρώσουν οι σπόροι σε κάθε θέση διατηρείται το πιο εύρωστο φυτό.
Όταν γίνει απευθείας σπορά στο χωράφι θα πρέπει εντός δύο εβδομάδων το κολοκύθι να έχει φυτρώσει. Εάν δεν γίνει αυτό είναι πολύ πιθανό να οφείλεται σε:
μεγάλο βάθος φύτευσης του σπόρου
Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες ντόπιες, ξένες και παραδοσιακές που μπορούμε να επιλέξουμε για να καλλιεργήσουμε. Οι πιο γνωστές ποικιλίες που προτιμώνται είναι:
Κομποκολόκυθο: Πρόκειται για τον πιο διαδεδομένο καλλιεργούμενο τύπο που καλλιεργείται στη χώρα μας. Οι ποικιλίες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία δίνουν πρώιμη παραγωγή στα τέλη της άνοιξης με αρχές καλοκαιριού. Ο καρπός του έχει σχήμα κυλινδρικό και είναι πράσινου χρώματος. Πρόκειται για μια κατηγορία με αρκετές παραδοσιακές ποικιλίες και υβρίδια με εξαιρετική ικανότητα διατήρησης του άνθους τους μετασυλλεκτικά. Ανάμεσά τους κάποιες από τις πιο διαδεδομένες είναι η εγχώρια ποικιλία Miranda η οποία διατηρεί την ικανότητα παραγωγής καρπών για μεγάλη χρονική περίοδο και τα υβρίδια Amerigo F1, Greyzini F1, Rigas F1 και Artellina F1. Τα διάφορα υβρίδια που κυκλοφορούν στην αγορά προσφέρουν τη δυνατότητα πρωίμισης της παραγωγής και ανθεκτικότητα σε διάφορες ασθένειες όπως είναι για παράδειγμα κάποιες ιώσεις.
Κολοκύθια με στρογγυλό καρπό: Αυτό το είδος κολοκυθιού αφορά ποικιλίες με στρογγυλό σχήμα καρπού. Ποικιλίες αυτού του τύπου καλλιεργούνται πολύ στη χώρα μας. Οι ποικιλίες του συγκεκριμένου είδους κολοκυθιού δεν έχουν ιδιαίτερα διαφορετικές απαιτήσεις σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη. Η πιο διαδεδομένη ποικιλία αυτού του είδους στη χώρα μας είναι η Brice F1. Οι καρποί του προτιμώνται συνήθως, καθώς το σχήμα τους καθιστά ιδανικούς για γέμισμα ή ψήσιμο στη μαγειρική.
Γλυκοκολόκυθα: Πρόκειται για ένα είδος κολοκύθας που ωριμάζει το φθινόπωρο παράγοντας μεγάλες στρογγυλές ή μακρόστενες κολοκύθες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα. Πρόκειται για φυτά ανθεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες. Οι καρποί τους χρησιμοποιούνται για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων όπως είναι οι γνωστές σε όλους μας κολοκυθόπιτες. Μερικές πίτες από αυτό το είδος κολοκύθας έχουν πορτοκαλί και κίτρινο χρώμα. Ο καρπός του ζυγίζει περίπου 4 κιλά.
Καλλωπιστικές ποικιλίες κολοκυθιού: Αυτή η κατηγορία αφορά ποικιλίες κολοκύθιου που φυτεύονται για την παραγωγή των καρπών τους, οι οποίοι έχουν διάφορα αξιοπερίεργα σχήματα και χρώματα και οι οποίοι αξιοποιούνται για την αύξηση της καλλωπιστικής αξίας του κήπου ή του μπαλκονιού μας.
Απαραίτητη θεωρείται η κατεργασία του εδάφους ώστε το χώμα να είναι αφράτο, να μην νεροκρατά και να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια. Με το αφράτεμα του εδάφους μπορούν οι μεγάλες ρίζες του κολοκυθιού να αναπτυχθούν καλύτερα. Για την αποφυγή των ζιζανίων που είναι ένα σημαντικό πρόβλημα συστήνεται η εφαρμογή εδαφοκάλυψης με νάιλον, αλλιώς θα πρέπει να γίνεται ξεβοτάνισμα είτε χειρωνακτικά είτε μηχανικά.
Οι κατάλληλες αποστάσεις για τη φύτευση του κολοκυθιού είναι 1 μέτρο μεταξύ των γραμμών φύτευσης και 80 εκατοστά μεταξύ των φυτών. Καλό είναι να αποφεύγονται οι πυκνές φυτεύσεις για να υπάρχει καλύτερος αερισμός και να μην αναπτυχθούν ασθένειες. Το ιδανικό είναι να μην φυτεύονται δίπλα από άλλα φυτά καθώς συνήθως επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξή τους.
Η κολοκυθιά είναι ένα φυτό που είναι ιδιαίτερα απαιτητικό ως προς το νερό. Την περίοδο της άνοιξης ποτίζουμε τις κολοκυθιές μας κάθε 2 ημέρες, ενώ το καλοκαίρι που επικρατεί ζέστη και ξηρασία καθημερινά. Τα ποτίσματα δεν θα πρέπει να είναι ακανόνιστα χρονικά ώστε να νιώθουν κάποιες στιγμές της ημέρας ότι διψούν για να αναπτύξουν καλύτερη ρίζα. Είναι σημαντικό να μην βρέχεται το φύλλωμα των φυτών, γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών.
Η κολοκυθιά έχει ανάγκη τα θρεπτικά στοιχεία για να έχει καλή παραγωγή. Χρειάζεται πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας να γίνει βασική λίπανση με πλήρες λίπασμα. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας προστίθεται σύνθετο λίπασμα είτε μέσω του συστήματος άρδευσης είτε περιμετρικά των φυτών μια φορά στις 15 ημέρες.
Μπορούμε εύκολα να φυτέψουμε κολοκυθιές σε γλάστρα. Επιλέγουμε μια μεγάλη στρογγυλή γλάστρα διαμέτρου τουλάχιστον 40-50 εκατοστά, που να έχει τρύπες ώστε να φεύγει το νερό, να μην δημιουργεί ασφυξία στις ρίζες και ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη ασθενειών. Θα πρέπει να τοποθετηθεί σε προφυλλαγμένες θέσεις (με νότιο προσανατολισμό) ώστε να προστατεύεται από τον δυνατό άνεμο και τη βροχή. Στη βάση της γλάστρας τοποθετούμε ένα στρώμα από χαλίκι για καλύτερη αποστράγγιση. Γεμίζουμε τη γλάστρα με ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά που προμηθευόμαστε από γεωπονικό κατάστημα.
Kαλλιέργεια κολοκυθιού σε γλάστρα
Για τη μείωση των προσβολών από εχθρούς και ασθένειες θα πρέπει να επιλέγονται ανθεκτικά φυτά και οι αποστάσεις φύτευσης να είναι μεγάλες. Είναι σημαντικό να καταπολεμούνται τα ζιζάνια καθώς αποτελούν ξενιστές εντόμων.
Η προστασία του κολοκυθιού στους κήπους θα πρέπει να γίνεται με βιολογικά μέσα. Γι’ αυτό ρίχνουμε θειάφι γύρω από τη ρίζα αλλά και πάνω στα φύλλα για την προστασία από μυκητολογικές ασθένειες, όπως το ωίδιο και από εχθρούς όπως ο τετράνυχος. Συνιστάται επίσης και ο ψεκασμός σε περιπτώσεις προσβολής με βιολογικά μυκητοκτόνα. Για την αντιμετώπιση των εντομολογικών εχθρών, όπως αφίδες και αλευρώδεις ψεκάζουμε με φυσικές πυρεθρίνες και άλατα καλίου σε περιπτώσεις προσβολής.
Οι βιολογικοί μέθοδοι καταπολέμησης και πρόληψης γίνονται επίσης με αζαδιραχτίνη (εντομοκτόνο), χαλκό (άμυνα φυτού), ζεόλιθο (απωθητικό εντομολογικών εχθρών) και στάχτη (για κάμπιες και σαλιγκάρια).
Η συγκομιδή των κολοκυθιών ξεκινάει περίπου 2 μήνες μετά τη μεταφύτευση στο κήπο μας, με διάρκεια συγκομιδής από 2-3 μήνες ανάλογα με την ποικιλία. Ο καρπός προτείνεται να κόβεται όταν είναι σε μικρό μέγεθος, περίπου όταν έχει αποκτήσει μήκος 10-15 εκατοστά καθώς τότε είναι πιο γευστικός και κόβεται μαζί με τον ποδίσκο για να διατηρείται φρέσκος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η συγκομιδή τους καλοκαιρινούς μήνες πρέπει να γίνεται κάθε 2 ημέρες. Αν συγκομίζουμε τα άνθη της κολοκυθιάς πρέπει μετά το κόψιμο να μπαίνουν σε νερό μέχρι να μαγειρευτούν.
