Το μαρούλι είναι αυτοφυές φυτό των χωρών της λεκάνης της Μεσογείου, γνωστό στην Ελλάδα από την αρχαιότητα. Καλλιεργείται σε όλες τις χώρες του κόσμου και είναι από τα πιο δημοφιλή φυλλώδη λαχανικά τόσο για την υπαίθρια όσο και την θερμοκηπιακή καλλιέργεια. Η παγκόσμια παραγωγή το 2010 ήταν 2 εκ. τόνοι περίπου, με κυριότερα κέντρα παραγωγής την Κίνα, τις Η.Π.Α, την Ιταλία, την Ινδία, την Ισπανία κ.α. Το μαρούλι καλλιεργείται στη χώρα μας σε έκταση 47,5 χιλ. στρέμματα, με παραγωγή 84.000 τόνους.
Το μαρούλι ευδοκιμεί σε περιοχές με σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Η άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης είναι 10-12 βαθμούς κελσίου , με μέγιστη τους 20-22 βαθμούς κελσίου και ελάχιστη τους -3 βαθμούς κελσίου. Το μαρούλι προτιμά ελαφρά ως μέσης σύστασης εδάφη, γόνιμα , πλούσια σε οργανική ουσία, με καλή στράγγιση και pH 6-6,5.
Το μαρούλι σπέρνεται σε σπορεία(ψυχρά ή θερμά) ανάλογα με την εποχή που θα καλλιεργηθεί. Η άριστη θερμοκρασία βλάστησης του σπόρου είναι 24 βαθμοί κελσίου και της ανάπτυξης των σποροφύτων στο σπορείο 15 βαθμοί κελσίου. Η σπορά γίνεται τον Αύγουστο ως και Φεβρουάριο. Τέσσερις ως έξι εβδομάδες μετά τη σπορά ή όταν τα φυτά αναπτύξουν 3-5 φύλλα, μεταφυτεύονται στον αγρό ή στο θερμοκήπιο. Η φύτευση γίνεται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 40cm ενώ οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών επί της γραμμής είναι 30-35 cm.
Οι ποικιλίες του μαρουλιού χωρίζονται σε 3 κυρίως τύπους:
Ρωμάνα, Κεφαλωτά και σε αυτά που δεν σχηματίζουν κεφαλή.
Οι ποικιλίες Ρωμάνα ενδεικτικά είναι :
Paris island Cos, Toledo, Corsica, Corsaro, Messapia κ.α.
Από τις ποικιλίες Κεφαλωτού ενδεικτικά κάποιες είναι :
Edmonton, Pacifico, Empire summer RS, Denver RS, Great Lakes 659 κ.α.
Parris island Cos
Είναι η πιο διαδεδομένη ποικιλία μαρουλιού που καλλιεργείται στην Ελλάδα.
Gramsi
Είναι παρόμοια με την Parris island Cos, αλλά έχει το πλεονεκτήματα της ανθεκτικότητας στις υψηλές θερμοκρασίες.
Η υγρασία του εδάφους πρέπει να διατηρείται σταθερή σε όλη τη διάρκεια ανάπτυξης των φυτών. Συνολικά απαιτούνται 400-750mm νερού ανάλογα με τον τύπο του εδάφους και την εποχή της καλλιέργειας.
Μεγαλύτερη πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων (70-80%) παρατηρείται τις τελευταίες 3 εβδομάδες ανάπτυξης των φυτών. Για ένα μέσης σύστασης έδαφος συνιστάται η ενσωμάτωση στο έδαφος πριν τη φύτευση 100-130 κιλά/στρέμμα ενός σύνθετου λιπάσματος (π.χ 11-15-15). Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών εφαρμόζεται επιφανειακή λίπανση με 10-15 κιλά Ν/στρέμμα.
Η συγκομιδή γίνεται περίπου 45-65 ημέρες μετά τη μεταφύτευση, ανάλογα τον καλλιεργούμενο τύπο.Κριτήριο συγκομιδής αποτελεί το μέγεθος του φυτού. Τα φυτά θα πρέπει να συγκομιστούν πριν σκιστεί η κεφαλή ή ανθίσουν τα φυτά ή κιτρινίσουν τα φύλλα. Τα φυτά κόβονται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους και τα εξωτερικά φύλλα απομακρύνονται κατά την συσκευασία. Το μαρούλι διατηρείται για 2 εβδομάδες σε θερμοκρασία 0 βαθμών κελσίου και σχετική υγρασία 95%.
Τις πιο σοβαρές ζημιές προκαλούν : o περονόσπορος, η ριζοκτονία, η σκληρωτίνια, ανθράκωση, ο βοτρύτης, οι βακτηριακές κηλιδώσεις και ιώσεις όπως ιός του μολυσματικού ίκτερου του μαρουλιού, ο ιός του μωσαϊκού του μαρουλιού, και ο ιός του μωσαϊκού της αγγουριάς. Στους ζωικούς εχθρούς περιλαμβάνονται : οι νηματώδεις, οι αφίδες, η σποντόπτερα, η λιριόμυζα και οι αγροτίδες και ο άλτης.
Ενδεικτικές μυκητολογικές ασθένειες
Ενδεικτικοί ζωικοί εχθροί
Πηγές :
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ , ΔΡ. ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΟΡΙΖΟΥ, ΔΡ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ
ΤΕΧΙΝΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Msc ΓΕΩΠΟΝΟΣ, ΓΠΑ
