Η αγκινάρα είναι φυτό μεσογειακών χωρών. Η αγκινάρα καλλιεργείται σήμερα για τις ανθοκεφαλές της σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής είναι Ιταλία, η Αίγυπτος, η Ισπανία, το Περού κ.α. Η παγκόσμια παραγωγή της το 2010 έφτασε τους 1.4 εκ. τόνους. Στην χώρα μας η αγκινάρα καλλιεργείται σε έκταση 22.000 στρεμμάτων και δίνοντας παραγωγή 26.500 τόνους. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις βρίσκονται στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο.
Η αγκινάρα ευδοκιμεί σε εύκρατα κλίματα. Δεν αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες και συχνά παθαίνει ζημιές στο φύλλωμα και την ανθοκεφαλή όταν η θερμοκρασία πέσει στους 0° C, ενώ στους -5° C καταστρέφεται. Σε υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 25° C) οι ανθοκεφαλές αναπτύσσονται γρήγορα, ανοίγουν τα βράκτια και σκληραίνει το εδώδιμο τμήμα. Για άριστη βλαστική ανάπτυξη απαιτούντες ήπιες θερμοκρασίες (15-20° C). Η αγκινάρα δεν έχει ιδιαίτερα μεγάλες απαιτήσεις σε έδαφος. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικίλα εδάφη, αλλά ευδοκιμεί σε ελαφρά (αμμοπηλώδη ή πηλοαμμώδη), βαθιά, γόνιμα και πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη, με pH 6,5-7. Είναι ανθεκτική στα άλατα, έρευνες έδειξαν ότι ο σχηματισμός οφθαλμών και η βλαστική ανάπτυξη των φυτών μειώνεται όταν η ηλεκτρική αγωγιμότητα του εδάφους φθάσει τα 6 dS/m.
Η αγκινάρα πολλαπλασιάζεται με διαίρεση ριζώματος. Το φθινόπωρο μετά τη διακοπή του λήθαργου των οφθαλμών και πριν την έκπτυξη τους, τα ρίζωμα εκριζώνονται και διαιρούνται σε 3, 4 ή περισσότερα τμήματα. Εναλλακτικά, η διαίρεση των ριζωμάτων μπορεί να γίνει όταν οι οφθαλμοί εκπτυχθούν και εμφανισθούν στην επιφάνεια του εδάφους τα νεαρά φυτά. Κάθε φυτό μαζί με τμήμα ριζώματος αποκόπτετε από τη μητρική φυτεία (παλιά καλλιέργεια) και μεταφυτεύεται σε νέα θέση. Η φύτευση γίνεται σε γραμμές που απέχουν 100-150 cm, ενώ οι αποστάσεις των φυτών πάνω στην γραμμή φύτευσης είναι 60-100 cm. Κάθε φυτό θα πρέπει να έχει αρκετό χώρο ώστε να αναπτυχθεί και να παράγει ποιοτικές ανθοκεφαλές.
Οι ποικιλίες της αγκινάρας διακρίνονται ανάλογα με την πρωιμότητα τους, το χρώμα τους (πράσινο ή ιώδες), το σχήμα τους (σφαιρικό ή κωνικό) και με την ύπαρξη ή μη αγκαθιών στα άκρα των βράκτιων φύλλων. Ο κυριότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι:
Η αγκινάρα αναπτύσσεται και παράγει από το φθινόπωρο ως την άνοιξη. Το καλοκαίρι το υπέργειο τμήμα του φυτού ξηραίνεται. Μετά την ξήρανση του, δηλαδή Ιούλιο ή Αύγουστο, το υπέργειο τμήμα πρέπει να κόβεται και να απομακρύνεται από τον αγρό. Με τις πρώτες βροχές του φθινόπωρο το φυτό αναβλαστάνει. Οταν επιδιώκεται πρωίμιση της παραγωγής κατά τους ίδιους μήνες γίνεται άρδευση για διακοπή του ληθαργου των οφθαλμών και έναρξη της βλάστησης. Όταν τα φυτά αποκτήσουν ύψος 25-25 cm γίνεται αραίωμα των παραφυάδων ώστε να αναπτυχθούν 1-3 βλαστοί ανά θέση. Κάθε φυτεία διατηρείται για 3-4 έτη.
Για πρωίμιση της παραγωγής και ομοιόμορφο μέγεθος ανθοκεφαλών τα φυτά μπορούν να ψεκασθούν με γιββερελλίνη 6 εβδομάδες πριν την αναμενόμενη πρώτη συγκομιδή.
Η αγκινάρα απαιτεί επαρκή υγρασία εδάφους κατά την διάρκεια της βλαστικής ανάπτυξης και σχηματισμού των ανθοκεφαλών. Έλλειψη νερού την περίοδο σχηματισμού των οφθαλμών, οδηγεί στον σχηματισμό ανθοκεφαλών κακής ποιότητας. Οι αρδεύσεις αρχίζουν 1 μήνα μετά την απομάκρυνση του υπέργειου τμήματος και συνεχίζονται ως το τέλος της άνοιξης. Συνολικά απαιτούνται 250-500 mm νερού ανάλογα με την περιοχή καλλιέργειας και τις καιρικές συνθήκες.
Η αγκινάρα έχει μέτριες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία. Συνού χορηγούνται 11-17 kg/στρ. Ν, 5-11 Kg/στρ. P205 και 3-11 kg/ στρ. Κ,0. Η μισή ποσότητα αζώτου ενσωματώνεται στο έδαφος πριν τη φύτευση και η υπόλοιπη χορηγείται ως επιφανειακή λίπανση 1 μήνα αργότερα ή σε 2-3 δόσεις κατά την βλαστική ανάπτυξη των φυτών.
Η συγκομιδή γίνεται όταν η ανθοκεφαλή αποκτήσει το εμπορεύσιμο μέγεθος της, είναι τρυφερή, κλειστή και συμπαγής. Η συγκομιδή διαρκεί 3-4 μήνες και γίνεται τμηματικά κάθε 10-15 ημέρες. Κατά τη συγκομιδή η ανθοκεφαλή απομακρύνεται από το φυτό μαζί με ένα τμήμα του ποδίσκου, μήκους 5-10 cm. Κατά τη συγκομιδή θα πρέπει να απομακρύνεται το ανθικό στέλεχος, εργασία που ευνοεί το σχηματισμό νέων βλαστών. Αμέσως μετά τη συγκομιδή ακολουθεί διαλογή και πρόψυξη σε θερμοκρασία 5° C. Η αγκινάρα έχει πολύ υψηλό ρυθμό διαπνοής και αφυδατώνεται γρήγορα. Μπορεί να συντηρηθεί σε χώρους με υψηλή σχετική υγρασία (90-95%) και θερμοκρασία 5° C για 10 ημέρες.
Η καλλιέργεια της αγκινάρας προσβάλλεται από αφίδες (Myzus persicus Aphis fabae, Acyrtosiphon pisum, Capitophorous elaeagni), odhlykaple (Helix aspersa, Agriolimax reticulatus), aúyko (Lygus hesperus) αλευρώδεις (Bemisia tabaci, B. argentifolii).Στα φυτοπαθολογικά προβλήματα περιλαμβάνονται οι αδρομυκώσεις (Verticillium dahliae), η ραμουλάρια (Ranularia cynarae), το ωίδιο (Leveillula taurica, Erysiphe cichoracearum), o Botpútns (Botrytis cinerea), το πύθιο (Pythium spp.) οι βακτηριακές μολύνσεις (Erwinia chrysanthemi) και ιώσεις νανισμού (ACDV).
Πηγές :
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ , ΔΡ. ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΟΡΙΖΟΥ, ΔΡ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ
ΣΥΓΧΟΝΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ, ΚΟΣΜΑΣ Π. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ , ΓΕΩΠΟΝΟΣ
