Το ιπποφαές είναι ένα άγριο φρούτο. Έχει μεγάλη υψηλή διατροφική αξία και πολλά οφέλη για την υγεία. Η φύτευση του μπορεί να γίνει και στον κήπο και στο μπαλκόνι. Πλέον αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά superfood. Οι καρποί του έχουν πολλές βιταμίνες. Στην Ελλάδα λίγοι παραγωγοί έχουν ξεκινήσει την καλλιέργεια του. Θεωρείται από τις πιο καλές προτάσεις για εναλλακτική γεωργία. Μπορούν αξιοποιηθούν σχεδόν όλα τα τμήματα του φυτού. Τα στρέμματα που καλλιεργούνται στην Ελλάδα περίπου 1.400 και αναμένεται αύξηση. Δεν είναι απαιτητική καλλιέργεια και έχει μεγάλα κέρδη σε σχέση με διάφορες άλλες συμβατικές καλλιέργειες.
Υπάγεται στην οικογένεια των Ελαιαγνιδών. Από τα τρία είδη που αποτελούν το γένος Ιπποφαές μόνο ένα είδος καλλιεργείται κάποιες φορές σαν διακοσμητικό. Πρόκειται για το Ιπποφαές το ραμνοειδές (Hippophae rhamnoides), το οποίο είναι φυλλοβόλος θάμνος με ύψος από 1ως 3 μ., πολλές διακλαδώσεις και αγκαθωτά, άκαμπτα κλαδιά, που καλύπτονται, όπως και τα φύλλα, από λεπτοειδείς τρίχες.
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται εγγενώς με σπόρο ή αγενώς με μοσχεύματα, παραφυάδες ή με μικροπολλαπλασιασμό. H επικονίαση-γονιμοποίηση του ιπποφαούς, γίνεται μόνο από τον άνεμο. Τα θηλυκά άνθη μετά την επικονίαση-γονιμοποίηση τους σχηματίζουν καρπούς οι οποίοι είναι σφαιρικού ή ελλειπτικού σχήματος με διαστάσεις που φτάνουν το 1cm. Ωριμάζουν το φθινόπωρο και μένουν πάνω στο φυτό μέχρι τον επόμενο Μάρτιο. Ο χρόνος από την βλάστηση μέχρι την καρποφορία είναι περίπου 4-5 χρόνια. Η παραγωγή φτάνει στο στο μεγαλύτερο σημείο της στο έβδομο και όγδοο έτος. Από την ανθοφορία μέχρι την ωρίμανση του καρπού είναι 11-15 εβδομάδες. Με κλαδέματα το φυτό μπορεί να διατηρείτε παραγωγικό για 30 χρόνια.
Στην αρχή απομακρύνουμε τα υπολείμματα των προηγούμενων καλλιεργειών. Καταστρέφουμε τα ζιζάνια και κάνουμε την κατεργασία εδάφους με εδαφοκαλλιεργητή. Όσον αφορά τη φύτευση τεράστια σημασία η αναλογία αρσενικών και θηλυκών φυτών. Για τη φύτευση χρησιμοποιούνται 250 φυτά/στρέμμα. Η καταπολέμηση των ζιζανίων είναι πολύ σημαντική στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των νεαρών φυτών. Αυτό γίνεται γιατί υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός σε φως και θρεπτικά συστατικά και έτσι μπορεί να έχουμε καταστροφή των φυτών μας. Συνήθως χρησιμοποιούμε χημικά σκευάσματα αλλά μπορούμε να καλύψουμε το έδαφος με μαύρο πλαστικό.
Μπορεί να φυτευτεί σε πολλά εδάφη. Προτιμά εδάφη ελαφρά, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά με pH 6,5-7,5. Τις μεγαλύτερες αποδόσεις τις έχουμε σε βαθιά, αμμοπηλώδη και καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη. Αν θέλουμε να φυτεύσουμε σε πολύ ελαφρά εδάφη πρέπει να προσθέσουμε οργανική ουσία επειδή δεν συγκρατούν μεγάλες ποσότητες σε νερό και δεν έχουν αρκετά θρεπτικά συστατικά. Ακατάλληλα θεωρούνται τα βαριά, πηλώδη, με μεγάλη ικανότητα συγκράτησης νερού και μικρό πορώδες εδάφη.
Αντέχει σε πολύ χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες. Σε θερμοκρασίες 5-7 βαθμών ξεκινάει η βλάστηση. Η άνθηση γίνεται στους 10-15oC. Το συγκεκριμένο φυτό αντέχει στους παγετούς ιδιαίτερα στην περίοδο του ληθάργου. Χρειάζεται πολύ φως σαν καλλιέργεια και δεν πρέπει να τοποθετείται σε σκιερά μέρη. Ο προσανατολισμός της καλλιέργειας προτιμάται να έχει κατεύθυνση από το βορρά προς νότο.
Το ιπποφαές έχει πολύ μεγάλες ανάγκες σε νερό. Για την επιτυχία της καλλιέργειας πρέπει να υπάρχει επάρκεια νερού στα πρώτα χρόνια όταν τα φυτά είναι νεαρά. Η εφαρμογή του νερού γίνεται συνήθως με στάγδην άρδευση ή με καταιονισμό χρησιμοποιώντας εναέρια μπεκ. Η λίπανση του ιπποφαούς κάθε χρόνο είναι απαραίτητη, αφού μαζί με την συγκομιδή των καρπών, απομακρύνεται και ένα μέρος των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους. Συνιστάται η προσθήκη οργανικής ουσίας μαζί με τη βασική λίπανση.
Ένα μήνα περίπου πριν εμφανιστούν οι παγετοί πρέπει να ξεκινήσουμε την συγκομιδή. Γίνεται συνήθως με το χέρι, με ράβδισμα (οι καρποί πέφτουν πάνω σε πανιά που έχουν απλωθεί στο έδαφος) ή με κλάδεμα των καρποφόρων κλάδων ξεκινώντας από αργά το φθινόπωρο μέχρι νωρίς την άνοιξη. Ανάλογα ΠΆΝΤΑ με την περιοχή καλλιέργειας η συγκομιδή των καρπών ξεκινά όταν οι καρποί αποκτήσουν το χαρακτηριστικό για την ποικιλία χρώμα.
Το ιπποφαές δεν έχει μεγάλο αριθμό εχθρών και ασθενειών. Στην περίπτωση που τα φυτά προορίζονται για την χρήση των φύλλων σε αφεψήματα ή άλλες μορφές πολύ σημαντική είναι η καταπολέμηση εντόμων της πράσινη αφίδας και κάποιων ακάρεων. Από τις ασθένειες το βερτισίλιο, το φουζάριο και οι τήξεις φυταριών μπορέι να δημιουργήσουν προβλήματα στο ιπποφαές. Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της καλλιέργειας αποτελούν τα πουλια που τρέφονται με τους καρπούς του φυτού.
Πηγές:
Jim Tod.«Introduction to sea-buckthorn»
ΤΟ ΙΠΠΟΦΑΕΣ ΚΑΙ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ , ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΟΥΤΟΠΟΥΛΟΣ
Thomas SC Li (2002). «Product development of sea buckthorn»
Πολύτιμα Πράσινα Εθνικά Προϊόντα Κρόκος-Κοζάνης, Ιπποφαές, Αλάδανο, μεταπτυχιακή εργασία της φοιτήτριας Αικατερίνης Τσιώγκα, Θεσσαλονίκη 2012.
