Το μπρόκολο προέκυψε από τους Ρωμαϊκούς χρόνους και μάλλον από το άγριο λάχανο. Είναι ετήσιο φυτό της οικογένειας των Κραμβοειδών (Σταυρανθών) του γένους Κράμβη (Brassica). Είναι φυτό που αναπτύσσεται γρήγορα και φτάνει τα 90 εκατοστά. Από τις Η.Π.Α εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο τα τελευταία 50 χρόνια. Το 2009 το μπρόκολο μαζί με το κουνουπίδι καλλιεργήθηκαν σε έκταση 11.440.190 στρεμμάτων. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε πολύ η καλλιέργεια αφού αυξήθηκε και η ζήτηση.
Θρεπτική αξία: Οι ανώριμες ταξιανθίες του μπρόκολου καταναλώνονται νωπές ή μαγειρεμένες. Είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Κατέχει σημαντική θέση σε δίαιτες αδυνατίσματος επειδή οι θερμίδες που περιέχει είναι πολύ λίγες. Το μπρόκολο έχει και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Ανάλογα με την ποικιλία του καλλιεργείται ή την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Είναι λαχανικό ψυχρής εποχής και προτιμά γενικά ψυχρά και ξηρά κλίματα. Η ποιότητα των ανθοκεφαλών είναι καλύτερη όταν κατά το στάδιο της ανάπτυξης της επικρατούν ψυχρές νύχτες. Για την καλή άνθιση του φυτού και της ανθοκεφαλής πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες νύχτας 10-15 βαθμών κελσίου για περίπου 30 ημέρες. Το μπρόκολο μπορεί να αναπτυχθεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών. Προτιμά όμως τα καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη που είναι πλούσια σε οργανική ουσία. Το pH του εδάφους πρέπει να κυμαίνεται από 6 - 7,5.
Πριν εγκαταστήσουμε το φυτό το χωράφι μας πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια, πέτρες και άλλα ανεπιθύμητα υλικά. Περίπου ένα μήνα πριν την εγκατάσταση μπορούμε να προσθέσουμε στο έδαφος μας κομπόστ ή χωνεμένη κοπριά. Το έδαφος πρέπει να έχει επεξεργαστεί καλά με ένα βαθύ όργωμα στα 30-40 εκατοστά για να έχουμε καλό αερισμό και αφράτο χώμα. Προτιμούμε να το φυτεύουμε σε ηλιόλουστα ή ημισκιερά σημεία.
Μπορούμε να σπείρουμε αμέσως στο χωράφι ή πρώτα σε σπορείο και να μεταφυτεύσουμε τα φυτά μας μετά στην τελική τους θέση στο χωράφι. Όταν επιλέξουμε την απευθείας σπορά στο χωράφι το βάθος φύτευσης είναι λιγότερο από 1 εκατοστό. Οι σπόροι σε κάθε σειρά σπέρνονται ανά 50-60 cm . Στην θέση σποράς βάζουμε 2-3 σπόρους και όταν τα φυτά μας αναπτυχθούν διαλέγουμε και κρατάμε το πιο υγιές και ζωηρό.
Όταν σπείρουμε σε σπορείο η θερμοκρασία που θέλουμε για να βλαστήσουν οι σπόροι είναι 20-30 βαθμοί κελσίου. Όταν τα φυτά μας αποκτήσουν 4 πραγματικά φύλλα τα μεταφυτεύουμε στην οριστική τους θέση στο χωράφι. Η φύτευση γίνεται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 40-90 cm και η απόσταση του φυτού από το άλλο 20-40 cm.
Οι καλοκαιρινές καλλιέργειες μπρόκολου έχουν αυξημένες ανάγκες σε νερό. Το μπρόκολο είναι πολύ ευαίσθητο στην υπερβολική υγρασία. Αν το χωράφι μας συγκρατεί πολύ το νερό και λιμνάζει τα φυτά μας θα καταστραφούν πολύ γρήγορα. Πρέπει να κάνουμε συχνά ποτίσματα ώστε να διατηρούμε την υγρασία του εδάφους κυρίως στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του φυτού και τους καλοκαιρινούς μήνες. Γενικά απαιτούνται περίπου 20-25 χιλιοστά νερού ανά εβδομάδα.
Πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας και κατά την προετοιμασία του εδάφους γίνεται η βασική λίπανση. Αυτή περιλαμβάνει 500 κιλά/στρέμμα χωνεμένη κοπριά, 125 κιλά/στρέμμα 0-21-0 και 50κιλά/στρέμμα θειικού καλίου. Οι λιπάνσεις είναι απαραίτητες και κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των φυτών. Ενδείκνυται να προσθέσουμε 60 κιλά νιτρικής αμμωνίας σε 3 δόσεις. Η πρώτη δόση περίπου 15 ημέρες μετά τη φύτευση προσθέτοντας 15 κιλά/στρέμμα, η δεύτερη 30 μέρες μετά τη φύτευση με 20 κιλά/στρέμμα και η τρίτη δόση περίπου 65 ημέρες μετά τη φύτευση με 25 κιλά/στρέμμα.
Πολύ σημαντική περίοδος είναι μετά την κοπή των ανθοκεφαλών. Εκεί προσθέτουμε περίπου 20 κιλά νιτρικής αμμωνίας/στρέμμα. Τα μπρόκολα έχουν μεγάλη ανάγκη από ιχνοστοιχεία και ιδιαίτερα από βόριο. Κάθε έδαφος είναι διαφορετικό και έχει διαφορετικές ανάγκες. Ο έλεγχος της κατάστασης του εδάφους και του pH είναι μεγάλης σημασίας πριν από την εφαρμογή της μεθόδου λίπανσης.
Οι κυριότεροι εχθροί της καλλιέργειας είναι:
Οι κυριότερες ασθένειες είναι:
Επίσης ο ιός του μωσαϊκού του λάχανου και ο ιός του μωσαϊκού του κουνουπιδιού μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στα φυτά μας.
Η συγκομιδή των μπρόκολων γίνεται περίπου 60-90 ημέρες μετά τη μεταφύτευση ανάλογα πάντα με την ποικιλία και τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν. Στο μπρόκολο μαζί με την ανθοκεφαλή συγκομίζεται και ένα μέρος του ανθικού στελέχους μήκους περίπου 10-15 εκατοστών. Σε ερασιτεχνικές καλλιέργειες η συγκομιδή γίνεται με το χέρι κόβοντας μαζί με την ανθοκεφαλή και ένα μέρος του ποδίσκου. Σε μεγάλες καλλιέργειες η συγκομιδή γίνεται μηχανικά.
Μετά τη συγκομιδή οι κεφαλές οι κεφαλές ψύχονται κατευθείαν. Το μπρόκολο μπορεί να διατηρηθεί από 10 έως 14 ημέρες σε θερμοκρασία 0 βαθμών κελσίου και σχετική υγρασία 90-95%. Δεν πρέπει να αποθηκεύουμε τα μπρόκολα μαζί με φρούτα ή καρπούς που παράγουν αιθυλένιο γιατί προκαλείται κιτρίνισμα της ανθοκεφαλής.
Πηγές:
Γενική Λαχανοκομία & Υπαίθρια Καλλιέργεια Λαχανικών,
Ιμπραχίμ – Αβραάμ Χα, Σπύρος Πετρόπουλος
