Η κάνναβη, αποτελεί το κοινό όνομα του φυτού Cannabis Sativa, αναφέρεται σαν κάνναβις ή και καννάβι, και είναι ένα από τα αρχαιότερα καλλιεργούμενα φυτά. Η καταγωγή του δεν είναι πλήρως γνωστή αλλά σήμερα καλλιεργείται στην Κορέα, στην Κίνα και τη Χιλή. Στην Ευρώπη καλλιεργείται κυρίως στη Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία, Γερμανία και στην Γαλλία. Στην χώρα μας καλλιεργήθηκε για ίνα μέχρι τη δεκαετία του 1980 και με πρόσφατη διάταξη μπορεί να ξεκινήσει πάλι να καλλιεργείται με ορισμένες προϋποθέσεις, όπως η χαμηλή περιεκτικότητα ( <0,2%), σε δέλτα-α-τετραυδρακανναβιβόλη.
Μεγάλη ζήτηση υπάρχει για την ίνα των φυτών που βρίσκεται στο βλαστό του. Για μεγαλύτερη απόδοση, τα φυτά πρέπει να αποκτούν μεγάλο ύψος, μεταξύ 2-5 μέτρα. Η εποχή άνθισης αποτελεί κριτήριο για την επιλογή της ποικιλίας αλλά κυρίως προτιμώνται εκείνες που ανθίζουν όψιμα. Η επιλογή μόνοικων σειρών λύνει το πρόβλημα της ανομοιόμορφης ανάπτυξης μεταξύ αρσενικών και θηλυκών φυτών. Οι ποικιλίες για ίνα έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε κανναβινοειδή γιατί δεν έγινε η επιλογή προς αυτό το χαρακτηριστικό.
Τα φυτά του κανναβιού για σπόρο είναι γενικά μετρίου ύψους, πρώιμης ωρίμανσης. Οι περισσότερες από τις ποικιλίες προήλθαν από τη διπλής κατεύθυνσης ποικιλίες. Τελευταία, έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες αποκλειστικά για την παραγωγή σπόρου, οι οποίες είναι κατάλληλες για πυκνή σπορά και η συγκομιδή τους γίνεται με μηχανές. Η περιεκτικότητα σε λάδι παλαιότερα δεν αποτελούσε κριτήριο επιλογής αλλά μόνο η ποσότητα του σπόρου, όμως τα τελευταία χρόνια γίνονται έρευνες για αύξηση σε περιεκτικότητα.
Η Κάνναβη είναι ανοιξιάτικη καλλιέργεια και σπέρνεται όταν η θερμοκρασία του εδάφους φτάνει τους 10°C, ακριβώς λίγο πριν τη σπορά του καλαμποκιού. Η σπορά γίνεται στα πεταχτά όμως ομοιόμορφα φυτά λαμβάνονται από τη γραμμική σπορά. Για παραγωγή ίνας, οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών είναι 10-15cm και η ποσότητα σπόρου 4-8 κιλά/στρέμμα. Για την παραγωγή σπόρου έχουν αναπτυχθεί 2 συστήματα καλλιέργειας. Το ένα είναι το παραδοσιακό, με αποστάσεις μεταξύ των γραμμών 60-70cm και πάνω στη γραμμή 10-12 cm με ποσότητα σπόρου 1-2 κιλά/στρέμμα. Και το δεύτερο, με το σύστημα των πυκνών γραμμών για κοντόσωμες ποικιλίες, 20cm μεταξύ των γραμμών, ποσότητα σπόρου 3 κιλά/στρέμμα και βάθος σποράς περίπου 2,5cm.
Η κάνναβη διαθέτει μεγάλη προσαρμοστικότητα. Χρειάζεται μια περίοδο 5-5,5 μηνών χωρίς παγετούς για την παραγωγή σπόρου και 4 μήνες για την παραγωγή ίνας. Είναι περισσότερο ξερική καλλιέργεια. Ιδανικά εδάφη είναι τα καλά στραγγιζόμενα, τα γόνιμα και πηλώδη, με Ph ουδέτερο έως λίγο αλκαλικό. Σε οργανικά εδάφη τα φυτά μπορεί να πάρουν μεγάλη ανάπτυξη αλλά η ποσότητα των ινών είναι χαμηλή.
Η κάνναβη δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία. Όταν προορίζεται για παραγωγή ίνας χρειάζεται περίπου τα ίδια θρεπτικά στοιχεία με την καλλιέργεια σιταριού. Χρειάζεται περίπου 17,5 Ν/στρέμμα, 10 κιλά P/στρέμμα και 15 κιλά Κ/στρέμμα. Η μεγαλύτερη εμπορική καλλιέργεια είναι συγκεντρωμένη σε περιοχές με υψηλές βροχοπτώσεις κατά την ανάπτυξη των φυτών. Για να αντέξει η καλλιέργεια την μακρά διάρκεια έλλειψης νερού είναι απαραίτητη η άρδευση. Σύμφωνα με τους Cosentino et al., 2013, στη Μεσόγειο απαιτούνται 250mm για πρώιμες μόνοικες ποικιλίες, ενώ για τις όψιμες δίοικες η προτεινόμενη ποσότητα άρδευσης είναι 350mm.
Ίνες: Οι ίνες του κανναβιού χρησιμοποιούνται κυρίως για σχοινιά. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή χαρτιού.
Σπόρος: Ο καρπός δίνεται στα οδικά πτηνά. Το λάδι του σπόρου χρησιμοποιείται για διάφορους βιομηχανικούς σκοπούς.
Άλλες χρήσεις: Διάφορα μέρη του φυτού (φύλλα, σπόρος, ρίζα) περιέχουν ουσίες με φαρμακευτικές ιδιότητες.
Τα παράσιτα οροβάγχη και κουσκούτα μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές στην καλλιέργεια. Το καννάβι προσβάλλεται και από μύκητες, όπως ο περονόσπορος, βοτρύτης, σκληρωτίνια κ.α.. Επίσης, εντοπίστηκε αυξημένος πληθυσμός από Helicoverpa armigera (πράσινο σκουλήκι) και βρωμούσες.
Το στάδιο της συγκομιδής εξαρτάται από την παραγωγική κατεύθυνση της ποικιλίας.
Για ίνα: Για να έχουμε καλύτερης ποιότητας ίνες, το καννάβι συγκομίζεται όταν τα άρρενα φυτά έχουν σταματήσει την άνθιση και πριν τον σχηματισμό σπόρων στα θηλυκά φυτά. Η συγκομιδή στη νότια Ευρώπη γίνεται τέλος Ιουλίου με αρχές Αυγούστου, όπου τα φυτά κόβονται στη βάση με το χέρι ή και με μηχανές, και τα στελέχη δέχονται ειδική μεταχείριση για να αποχωριστούν οι ίνες από το στέλεχος.
Για σπόρο: Ο σπόρος χρειάζεται 4-6 εβδομάδες μεγαλύτερη διάρκεια ανάπτυξης από την ίνα, ώστε να ωριμάσει. Θα πρέπει να προσέχουμε γιατί ορισμένες ποικιλίες τινάζουν πολύ και τελικά μπορεί να συγκομιστεί μόνο το 50% των σπόρων. Στις υψηλόσωμες ποικιλίες η συγκομιδή γίνεται με το χέρι, ενώ στις ποικιλίες μέτριου ύψους με μηχανές που κόβουν τα στελέχη ψηλά. Στη συνέχεια τα στελέχη τεμαχίζονται και ενσωματώνονται στο έδαφος.
Πηγές:
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΦΥΤΑ, ΣΤΕΛΛΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ - ΣΕΝΔΟΥΚΑ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΦΥΤΑ, Δ. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ - ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
