Η στρελίτσια (στρελίτζια) αποτελεί ένα εντυπωσιακό φυτό εσωτερικού χώρου χάρη στο ξεχωριστό φύλλωμά της. Το όνομα στρελίτσια το πήρε από την βασίλισσα Sterlitz η οποία με την αγάπη της προς την φύση δημιούργησε έναν από τους πιο εντυπωσιακούς βοτανικούς κήπους.
Είναι γνωστή και με το όνομα “το πουλί του παραδείσου” καθώς τα πορτοκαλί φωτεινά και μπλε πέταλα έχουν στενή ομοιότητα με το παραδείσιο πουλί, όπως επίσης είναι γνωστή και ως “άγρια μπανανιά” λόγω των μεγάλων φύλλων της που μοιάζουν με της μπανανιάς. Το πουλί του παραδείσου είναι γνωστό ως το απόλυτο σύμβολο του παραδείσου και της ελευθερίας. Λόγω της τροπικής φύσης του, αυτό το λουλούδι συμβολίζει επίσης την ελευθερία και τη χαρά.
Η στρελίτσια ανήκει στην οικογένεια Strelitziaceae, είναι γένος φυτών που περιλαμβάνει πέντε διαφορετικά είδη. Αυτά τα ποώδη πολυετή φυτά που σχηματίζουν συστάδες είναι εγγενή στη Νότια Αφρική και μπορούν είτε να αναπτυχθούν σε μεγάλα φυτά που μοιάζουν με δέντρα, είτε μερικές φορές να μην σχηματίσουν καθόλου μίσχο.Τα μεγάλα φύλλα του, από την άλλη, χρησιμεύουν ως καθαριστής που μπορεί να απομακρύνει τις τοξίνες από τον περιβάλλοντα αέρα.
Η στρελίτσια είναι ένα ποώδες φυτό, με φαρδιά φύλλα, σχήματος οβάλ με ψηλούς μίσχους. Τα άνθη της είναι εντυπωσιακά χρώματος πορτοκαλί-μπλε που μοιάζουν με το ράμφος παραδείσιου πουλιού. Το φυτό διατηρεί τα άνθη του περίπου τρεις εβδομάδες πριν ρίξει τα πέταλά του. Χρειάζονται 3 έως 5 χρόνια για να ωριμάσουν πριν ανθίσουν. Αποτελεί ένα φυτό αργής ανάπτυξης που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 5 m.
Έως σήμερα έχουν αναγνωριστεί πέντε είδη του φυτού στρελίτσια. Ωστόσο, δύο είδη είναι τα πιο διαδεδομένα και αγαπητά ως φυτά εσωτερικού χώρου, το Strelitzia nicolai και το Strelitzia reginae κυρίως λόγω της εντυπωσιακής τους εμφάνισης.
Η λευκή στρελίτσια είναι ένας γιγάντιος θάμνος με μεγάλα οβάλ φύλλα (ύψους μέχρι και 2m) σε σχήμα μπανανιάς και με λευκά άνθη που μοιάζουν με κεφάλι πουλιού.
Eίναι ένας αειθαλής θάμνος, με μεγάλα φαρδιά, οβάλ φύλλα με μακριούς μίσχους που φύονται σε διάταξη στεφάνης. Τα άνθη του εμφανίζονται την άνοιξη, εκπτύσσονται στις άκρες των στελεχών και αποκαλύπτονται μέσα από έναν σκληρό κολεό που έχει τη μορφή ράμφους, την σπάθη. Έχουν επίσης ένα εντυπωσιακό πορτοκαλί χρώμα, με μπλε πινελιές. Αναπτύσσεται με αργό ρυθμό και φτάνει σε ύψος μέχρι και τα 5m.
Η στρελίτσια απαιτεί μέτριες θερμοκρασίες όλο τον χρόνο. Ευδοκιμεί σε θερμοκρασίες από 21-32 ºC. Η θερμοκρασία περιβάλλοντος συνιστάται να μην είναι χαμηλότερη από τους 10°C. Βεβαιωθείτε ότι κρατάτε το φυτό μακριά από πηγές θερμότητας καθώς μπορεί να το βλάψουν.
Όπως και ο φυσικός βιότοπός της στο τροπικό δάσος, το φυτό απαιτεί υγρασία, περίπου 50-60%. Μπορείτε να το εξασφαλίσετε χρησιμοποιώντας έναν υγραντήρα ή τοποθετώντας τη γλάστρα του φυτού σε ένα δίσκο γεμάτο με βότσαλα και νερό ή τοποθετείστε κοντά του άλλα φυτά εσωτερικού χώρου, όπου θα διαπνέουν (απελευθερώνουν υδρατμούς) και θα είναι αμοιβαία ωφέλιμα το ένα για το άλλο.
Το φυτό έχει ανάγκη από έντονο φως. Απαιτεί έκθεση σε ήλιο 6-8 ώρες, προσοχή στο άμεσο ηλιακό φως ειδικότερα τις μεσημεριανές ώρες καθώς μπορεί να καψαλίσει τα φύλλα του. Ένα μεγάλο παράθυρο με νότιο προσανατολισμό μπορεί να αποτελέσει το ιδανικό περιβάλλον για το φυτό. Εάν η στρελίτσια δεν ανθίσει τότε αποτελεί ένδειξη ότι έχει ανάγκη από περισσότερη έκθεση σε ηλιακό φως.
Η στρελίτσια θα αναπτυχθεί καλύτερα σε ένα ελαφρώς όξινο έως ουδέτερο μείγμα εδάφους. Το μείγμα εδάφους πρέπει να συγκρατεί νερό χωρίς να νεροκρατά ώστε να επιτρέπει τον καλό αερισμό και την αποστράγγιση. Μπορείτε να χρησιμοποιήστε πλούσιο, καλά στραγγιζόμενο μείγμα εδάφους για φυτά σε γλάστρες ή μείγμα κομπόστ.
Η στρελίτσια δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς το πότισμά της. Ποτίστε την μία φορά την εβδομάδα την άνοιξη και το καλοκαίρι και κάθε δύο εβδομάδες τον χειμώνα, όταν τα πρώτα εκατοστά του εδάφους το αισθάνεστε στεγνό στην αφή. Το υπερβολικό πότισμα μπορεί να οδηγήσει σε σήψη των ριζών. Μπορείτε να ελαττώσετε το πότισμα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες καθώς η ανάπτυξη του φυτού επιβραδύνεται εκείνη την περίοδο του χρόνου. Τα συμπτώματα που προκύπτουν από υπερβολικό πότισμα αρχικά είναι η παρατήρηση κιτρινίσματος των φύλλων τα οποία στη συνέχεια θα γίνουν καφέ.
Όπως η αλοκάσια, η στρελίτσια έχει χοντρά στελέχη που αποθηκεύουν πολλή υγρασία. Αυτό βοηθά στο να διατηρείται το φυτό υγιές και ενυδατωμένο όταν στεγνώνει λίγο.
Προτείνεται να λιπάνετε τη στρελίτσια μία φορά την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής της, δηλαδή την άνοιξη και το καλοκαίρι. Χρησιμοποιείστε ένα υγρό λίπασμα αναμεμειγμένο με το νερό ή ένα λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης. Ακολουθήστε τις οδηγίες στη συσκευασία του λιπάσματος για το πόσο να χρησιμοποιήσετε. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα, δεν χρειάζεται λίπανση καθώς δεν θα χρειαστεί επιπλέον ενέργεια για να αναπτυχθεί.
Αφαιρέστε τα μαραμένα, κατεστραμμένα ή νεκρά κλαδιά/φύλλα. Οποιοδήποτε άλλο κλάδεμα είναι καθαρά αισθητικό, αλλά πρέπει να γίνεται με προσοχή. Μην χρησιμοποιείτε μηχανήματα κοπής φρακτών, τα οποία δεν κάνουν ευθεία κοψίματα. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα εργαλεία για την προστασία του φυτού από μετάδοση ασθενειών.
Η στρελίτσια πολλαπλασιάζεται εύκολα με βλαστό τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Για να το κάνετε αυτό, διαχωρίστε ένα μικρό βλαστάρι από το μητρικό φυτό. Μην διαιρείτε το φυτό πολύ συχνά, γιατί στρεσάρεται όταν χάνει πολλά φύλλα και βλαστούς και το εμποδίζουν από το να ανθίσει.
Αφαιρέστε προσεκτικά το φυτό από το δοχείο του, έτοιμο για μεταφύτευση. Ξεχωρίστε ένα μικρό βλαστό με τουλάχιστον 3 φύλλα από το μητρικό φυτό χρησιμοποιώντας ένα κοφτερό μαχαίρι και έπειτα φυτέψτε θυγατρικά φυτά σε νέα γλάστρα.
Εάν οι ρίζες του φυτού της στρελίτσιας βγαίνουν από τις τρύπες στο κάτω μέρος της γλάστρας ή το έχουν ξεπεράσει τότε είναι η κατάλληλη στιγμή για μεταφύτευση. Η καλύτερη εποχή είναι από τα μέσα της άνοιξης έως τις αρχές του καλοκαιριού. Η μεταφύτευση θα πρέπει να γίνεται σε γλάστρα μεγαλύτερη μόνο ένα έως δύο μεγέθη το πολύ από την προηγούμενη. Χρειάζεται προσοχή στο μέγεθος καθώς ο πολύς χώρος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατακράτηση νερού και να αυξήσει τον κίνδυνο της σήψης της ρίζας. Βεβαιωθείτε ότι η γλάστρα έχει οπές αποστράγγισης στο κάτω μέρος της. Προσθέστε ελαφρύ φυτόχωμα για φυτά εσωτερικού χώρου και μια στρώση από χαλίκια για την αποφυγή περίσσειας νερού κατά το πότισμα. Μόλις τοποθετήσετε το φυτό στη νέα γλάστρα, συνεχίστε κανονικά τη φροντίδα του.
Οι πιο κοινές ασθένειες και εχθροί της παχίρας είναι:
Eίναι ήπια τοξικό για γάτες, σκύλους και ανθρώπους στην περίπτωση που καταναλωθεί σε σε αρκετά μεγάλες ποσότητες.
Τα κίτρινα φύλλα οφείλονται συχνότερα σε υπερβολικό πότισμα. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στα χαμηλότερα και μεγαλύτερης ηλικίας φύλλα και μπορεί να συνοδεύεται από καφέ αποχρωματισμούς στις άκρες των φύλλων, μειωμένη ανάπτυξη, καχεκτικούς μίσχους και ζαρωμένα φύλλα. Το κιτρίνισμα των φύλλων μπορεί επίσης να οφείλεται στο υπερβολικό ηλιακό φως, σε προσβολή παράσιτα ή κάποια ασθένεια, στην κακή αποστράγγιση της γλάστρας ή στις χαμηλές θερμοκρασίες.
Οι άκρες των φύλλων είναι εκείνες που εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα έλλειψης νερού, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν και να γίνονται καφέ. Η αδυναμία παροχής αρκετού νερού ή το υπερβολικό πότισμα αποτελούν επίσης πιθανές αιτίες. Τέλος, μπορεί να προκληθούν από υπερβολικά χαμηλά ποσοστά υγρασίας, η έκθεση τους σε ζεστά ή κρύα ρεύματα από συσκευές θέρμανσης ή ψύξης και το υπερβολικό φως.
Το σχίσιμο των φύλλων προκαλείται κυρίως λόγω γενετικής βλάβης και χαμηλών επιπέδων υγρασίας, γεγονός που οδηγεί σε αφυδατωμένο φύλλωμα με ρωγμές και σχίσματα. Μπορεί ωστόσο να οφείλεται και στα υψηλά ποσοστά υγρασίας που πνίγει το φυτό. Επομένως προτείνεται να χρησιμοποιείτε το δάχτυλό σας ή έναν μετρητή υγρασίας για να ελέγξετε την υγρασία του εδάφους.
